fiumańska afera
 
Encyklopedia PWN
fiumańska afera 1919–20,
wł. akcja zbrojna mająca na celu przyłączenie Fiume do Włoch.
Po I wojnie świat. port Fiume (ob. Rijeka) stał się obiektem sporu międzynar.; zajęty 1918 przez wojska wł., znajdował się na liście wł. roszczeń terytorialnych; tymczasem, zgodnie z ustaleniami rokowań paryskich (paryska konferencja pokojowa 1919–20), na mocy traktatu w Saint-Germain-en-Laye, 1919 został przyznany Jugosławii. Przeciągający się spór o Fiume — na fali nastrojów nacjonalistycznych sprzeciw Włoch wobec decyzji aliantów i groźba zajęcia portu — spowodował wysłanie do miasta oddziałów fr. i gr. oraz specjalnej komisji międzynar., która wkrótce wydaliła z Fiume stacjonujących tam grenadierów wł., sprzeciwiających się aliantom; usunięci z miasta żołnierze wł. postanowili ponownie przejąć Fiume; powierzywszy dowództwo pisarzowi i bohaterowi wojennemu, G. D’Annunzio, 12 IX 1919 wkroczyli do miasta; z pomocą pospieszyły im m.in. oddziały arditi i wolontariusze wł., a gdy wojska alianckie opuściły miasto, D’Annunzio proklamował przyłączenie Fiume do Włoch; ponieważ wł. rząd premiera F. Nittiego odmówił uznania aneksji i ogłosił blokadę miasta — co wywołało oburzenie wł. nacjonalistów — D’Annunzio obwołał się dyktatorem. Zajęcie Fiume utrudniało rządowi wł. rokowania z Jugosławią i aliantami; zawartego 12 XI 1920 wł.-jugosłowiańskiego traktatu w Rapallo, który rozstrzygnął kwestie sporne, D’Annunzio nie uznał; wypełniając postanowienie traktatu, rząd wł. wysłał do Fiume wojsko, które 31 XII 1920 zajęło miasto, zmuszając D’Annunzia i żołnierzy do jego opuszczenia. Ustanowione wolnym miastem w traktacie w Rapallo, na mocy porozumienia rzym. Fiume zostało 15 III 1924 przyłączone do Włoch, a D’Annunzio z inicjatywy B. Mussoliniego otrzymał tytuł ks. Monteroso.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia