federalizm,
pojęcie używane w politologii w kilku znaczeniach:
federalizm
Encyklopedia PWN
1) ustrój państw. oparty na zasadzie federacji; 2) zasada leżąca u podstaw różnych koncepcji (powstających od końca XVIII w.) dotyczących organizacji życia społ., głosząca, że ustrój polit. powinien opierać się na dobrowolnej współpracy zachowujących swoją tożsamość sił społ.; państwo jako podmiot nadrzędny powinno podejmować działania tylko wtedy, gdy określonych celów nie można osiągnąć w inny sposób; 3) ruch polit. upatrujący możliwość rozwiązania problemów państwa w stworzeniu federacji (np. w Rosji po rewolucji październikowej 1917), zacieśnieniu współpracy krajów federalnych (np. federaliści w Stanach Zjedn. na przeł. XVIII i XIX w.) lub we wzmocnieniu struktur federalnych kosztem krajów federalnych (np. w Stanach Zjedn. po wojnie secesyjnej 1861–65); 4) koncepcja społ. rozwijana w XIX w. przez socjalistów utopijnych i anarchistów (m.in. P.J. Proudhona i M. Bakunina), głosząca konieczność oparcia organizacji społeczeństwa na związku (federacji) samodzielnych gmin (komun) produkcyjno-konsumpcyjnych; 5) federalizm funkcjonalny, koncepcja nawołująca do ograniczenia zakresu suwerenności państw nar. i do tworzenia realizujących różne zadania związków państw, których celem jest przekształcenie się w federację.
