farfurnia

farfurnia,

określenie wytwórni fajansu, używane w Polsce od końca XVII w., na początku XIX w. zastąpione nazwą fajansarnia;

pierwsze farfurnie w Polsce powstały w końcu XVII w., ich szybki rozwój nastąpił w 2. połowie XVIII w.; działały farfurnie magnackie i szlacheckie, mniej liczne były mieszczańskie; kierowane zazwyczaj przez fachowców cudzoziemskich, zatrudniały robotników miejscowych (do kilkuset); produkowały naczynia stołowe i dekoracyjne, figurki, kafle; najbardziej znane: Radziwiłłów w Białej Podlaskiej, Glińsku, Świerżeniu, Urzeczu, M. Ogińskiego w Telechanach, J. Czartoryskiego w Korcu, Zamoyskich w Tomaszowie Lubelskim, J. Jezierskiego w Grembienicach, A. Tyzenhauza koło Grodna, króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w Belwederze, mieszczańska Bernardiniego i Wolffa w Warszawie; większość farfurni upadła w końcu XVIII i na początku XIX w.; w XIX w. powstało kilka większych farfurni (zwanych już wówczas fajansarniami), m.in. w Horodnicy (1807), Ćmielowie (1809), Kole (1842), Włocławku (1884).

Bibliografia

W. Kula Szkice o manufakturach w Polsce XVIII w., t. 1, Warszawa 1956;

E. Kowecka Wytwórnie i produkcja ceramiki szlachetnej w regionie sandomiersko-kieleckim w XIX w., Wrocław 1968.