europejskie prawo pracy,
w szerszym ujęciu oznacza ogół norm prawnych odnoszących się do stosunków pracy, tworzonych w ramach organizacji zachodnioeuropejskich, w tym zwłaszcza Rady Europy i Wspólnot Europejskich; w znaczeniu węższym, używanym tutaj, jest to prawo pracy Wspólnot Europejskich.
europejskie prawo pracy
Encyklopedia PWN
Europejskie prawo pracy reguluje indywidualne i zbiorowe stosunki pracy, jak również zatrudnianie pracowników; nie jest jednak jednolite, lecz obejmuje 2 grupy aktów prawnych. Do pierwszej zalicza się przede wszystkim Traktat o Unii Europejskiej z 7 II 1992 (prawo pierwotne) i umowy zawierane przez UE, w tym umowy o stowarzyszeniu i umowy o przystąpieniu (są to akty będące umowami w rozumieniu prawa międzynarodowego). Druga część europejskiego prawa pracy, określana jako prawo ponadnarodowe, jest stanowiona przez organy UE (prawo wtórne) i obowiązuje państwa członkowskie bez potrzeby ich ratyfikacji. Podstawowym instrumentem prawnym w zakresie stosunków pracy są dyrektywy Rady — głównego organu UE (wydawane niekiedy wspólnie z innymi organami Unii). Zasadniczym ich celem jest harmonizacja ustawodawstw pracy państw członkowskich. Dyrektywa wiąże państwo, do którego jest skierowana, w zakresie celów, które mogą być osiągnięte, pozostawiając mu swobodę wyboru środków i form ich realizacji. Państwo zobowiązane do urzeczywistnienia tych celów uchyla, zmienia lub tworzy swoje prawo wewnętrzne w taki sposób, aby wykonać dyrektywę. Najważniejsze z dyrektyw dotyczą: obowiązku pracodawcy informowania pracowników o warunkach umowy lub stosunku pracy; ochrony praw pracowniczych przy przejęciu przedsiębiorstwa, zakładu pracy lub jego części; zbliżenia przepisów prawnych państw członkowskich o ochronie pracowników przy niewypłacalności pracodawcy; zwolnień grupowych; równego wynagrodzenia dla mężczyzn i kobiet; równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia zawodowego i awansu oraz w zakresie warunków pracy; ciężaru dowodu w sprawach dotyczących dyskryminacji opartej na płci; organizacji czasu pracy; pracy w niepełnym wymiarze; poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników podczas pracy; bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownic w ciąży, po porodzie i karmiących; urlopu wychowawczego; ochrony młodych pracowników; poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych na podstawie stosunku pracy o określonym czasie trwania lub stosunku pracy czasowej; delegowania pracowników w ramach świadczenia usług; Europejskich Rad Zakładowych. Europejskie prawo pracy reguluje także swobodę przepływu pracowników, która obok swobody przepływu dóbr, usług i kapitału, stanowi istotę integracji europejskiej; swoboda ta jest gwarantowana zarówno Traktatem o Unii Europejskiej (artykuł 48), jak i innymi aktami prawnymi wydanymi przez organy Unii, w tym zwłaszcza rozporządzeniem Rady dotyczącym swobody przepływu pracowników w ramach UE oraz dyrektywą dotyczącą zniesienia ograniczeń przemieszczania się i osiedlania na terenie UE pracowników państw członkowskich Unii i członków ich rodzin.
Ludwik Florek
Bibliografia
R. Blanpain, M. Matey Europejskie prawo pracy w polskiej perspektywie, Warszawa 1993;
L. Florek Prawo Wspólnot Europejskich w zakresie zatrudnienia i stosunków pracy, Warszawa 1993;
tegoż Prawo pracy Unii Europejskiej, w: Europejskie prawo pracy i ubezpieczeń społecznych, Warszawa 1996;
Europejskie prawo pracy i prawo socjalne a prawo polskie, red. H. Szurgacz, Wrocław 1998;
Dokumenty źródłowe instytucji Wspólnot Europejskich w zakresie prawa socjalnego, oprac. A.M. Świątkowski, H. Wierzbińska, Kraków 1999.
