dziób

dziób,

anat. twór anatomiczny u zwierząt;

u bezzębnych kręgowców — żółwi, ptaków i stekowców — rogowa osłona wydłużonej szczęki górnej i żuchwy; służy do chwytania, rozdrabniania lub odcedzania pokarmu, do ataku lub obrony; u lancetników — przednia, stożkowata część ciała, zawierająca wewnątrz początkowy odcinek struny grzbietowej, osłaniająca od strony grzbietowej otwór przedgębowy; u skorupiaków wyższych (pancerzowców) — wyciągnięta do przodu przednio-grzbietowa część pancerza głowy, tzw. rostrum, osłaniająca od góry oczy; u głowonogów — wydłużone oskórkowe szczęki, wytwarzane przez komórki naskórka; poruszane silnymi mięśniami służą do kruszenia pancerzy złapanych skorupiaków. U dziobaków przypominają kształtem dziób kaczki, ich wewn. brzegi są zaopatrzone w liczne blaszki, służące do filtrowania z wody drobnych zwierząt wodnych, stanowiących ich pokarm. Kolczatki mają wąski, wydłużony dz., kryjący długi język, przystosowany do odżywiania się owadami. U ptaków wsparte na zrębie kostnym pochwy rogowe — górna i dolna, różnorodnie ukształtowane, zależnie od przydatności funkcjonalnej dzioba, gł. od sposobu pobierania pokarmu, jego rodzaju oraz trybu życia ptaka; np. ziarnojady i łuszczaki mają dziób mocny, krótki, stożkowaty, a kaczki, gęsi — mniej twardy, z listewkami rogowymi na brzegach, umożliwiającymi odcedzanie wydobywanego z wody pokarmu. Nasadę górnej części dzioba niektórych ptaków pokrywa płat skórny, zw. woskówką; otacza ona mieszczące się w tej części dzioba nozdrza.