drogi handlowe w dawnej Polsce,
stałe szlaki komunikacyjne łączące w najdogodniejszy sposób duże ośrodki produkcji i zbytu, wykorzystywane do handlu dalekosiężnego i wymiany lokalnej.
drogi handlowe w dawnej Polsce
Encyklopedia PWN
Stałymi punktami, przez które prowadziły drogi handlowe, były miasta, mosty, przeprawy i brody, groble. W czasach przedpiastowskich główną rolę w wymianie handlowej z południa na północ odgrywał szlak bursztynowy, łączący kraje śródziemnomorskie z wybrzeżami Morza Bałtyckiego. Później, do połowy XIII w., największe znaczenie miały szlaki: prowadzący znad Morza Czarnego przez Kijów, Sandomierz do Krakowa i dalej przez Bramę Morawską do Pragi i południowych Niemiec; z Moraw przez Śląsk na Kujawy i nad Zatokę Gdańską; w XIV w.: z Kaffy nad Morzem Czarnym przez Ruś Halicką do Krakowa i dalej do Lipska oraz odnoga tego szlaku nad Morze Bałtyckie przez Toruń lub Poznań i Santok; droga łącząca Gdańsk przez Kujawy i Poznań ze szlakiem wiodącym do Lipska. W XV w. — w wyniku unii Polski z Wielkim Księstwem Litewskim — osią komunikacji państwowej, a równocześnie główną drogą handlową, był szlak Wilno–Kraków i dalej do Czech; drugim ważnym szlakiem była droga prowadząca z Czech przez Kraków do Gdańska. Od schyłku XV do połowy XVII w. główne znaczenie miały 3 szlaki: spław rzeczny Wisłą do Gdańska (głównie zboże, drewno i towary leśne), w mniejszym stopniu Wartą; droga przepędu wołów z Podola, Wołynia, także z Mołdawii i Węgier przez Jarosław i Kraków na Śląsk i dalej do Niemiec; szlak eksportu litewskich futer przez Wilno, Grodno, Warszawę lub Lublin, Poznań do Wrocławia i Lipska. Rozbiory i przecięcie kraju granicami, tworzenie się nowych ośrodków przemysłowych, a od połowy XIX w. rozwój kolei, przekreśliły znaczenie dawnych dróg handlowych.
