diapir
geol. struktura tektoniczna w kształcie słupa lub grzyba, powstała wskutek przebicia się ku górze — przez młodsze, sztywniejsze skały nadkładu — skał starszych, bardziej plast., mających mniejszą gęstość;
[gr.],
wysad,
diapir
Encyklopedia PWN
najczęściej diapiry tworzą sole, rzadziej iły i łupki ilaste; przyczyną powstawania diapirów solnych jest ruch mas solnych, np. w strefie spękań czy uskoków, pod wpływem nacisku skał nadległych (halokineza) lub ruchów tektonicznych (halotektonika); w górnych częściach d. solnych wody gruntowe wyługowują łatwo rozpuszczalne sole, pozostawiając czapę (gipsową); w Polsce permskie d. solne, przebijające się przez nadkład skał mezozoicznych, są eksploatowane w Inowrocławiu i Kłodawie; sól z diapirów solnych rozpuszczana przez krążące w skałach wody podziemne daje początek źrodłom solankowym, np. w Ciechocinku, okolicach Kołobrzegu czy Kamienia Pomorskiego.
