czernogorowska kultura

czernogorowska kultura, grupa czernogorowska,

archeol. kultura ze schyłku epoki brązu (X–IX w. p.n.e.), charakterystyczna dla terenów stepowych Europy Wschodniej;

nazwa od chutoru Czernogorowski w obwodzie donieckim na Ukrainie. Znana wyłącznie z zespołów grobowych, najczęściej podkurhanowych, występujących pojedynczo lub w niewielkich grupach na ogromnych przestrzeniach między środkową Wołgą a dolnym Dunajem; wśród szkieletowych pochówków wyróżniają się zwłaszcza zespoły wyposażone w broń (gł. sztylety, łuki i strzały) oraz brązowe lub kościane części uździenicy. Ugrupowanie to reprezentuje wczesny etap kształtowania się (w okresie dominacji suchego klimatu na obszarach stepowych) klas. społeczności ruchliwych nomadów, których egzystencja była oparta na koczowniczej hodowli zwierząt (gł. koni i owiec). W jego ukształtowaniu się, obok miejscowego substratu kultury późnozrębowej i kultury biełozierskiej, dużą rolę odegrały silne impulsy i infiltracja ludności (tzw. protoscytyjskiej) z terenów Azji Środkowej, wywołana również czynnikami ekol. i społ.-politycznymi. Wzrost mobilności wśród społeczności stepowych przyczynił się do unifikacji kulturowej i wytwarzania się na ogromnych przestrzeniach stepów eurazjat. jednolitego modelu cywilizacyjnego. Spośród społeczności wczesnokoczowniczych egzystujących na stepach wschodnioeur. wywodzili się hist. Kimmeriowie, centralnoazjat. zaś — Scytowie.