cylindryczne pieczęcie,
w starożytności tłoki pieczętne w formie niewielkich walców (wysokość 1–10 cm), z przewierconym przez środek otworem, pokryte reliefem, często opatrzone inskrypcją, wykonywane zwykle z kamieni półszlachetnych;
cylindryczne pieczęcie
Encyklopedia PWN
przewiercony otwór wzdłuż osi usprawniał obrót walca; od IV tysiąclecia p.n.e. pieczęcie cylindryczne rozpowszechniły się w Mezopotamii i krajach ościennych, gdzie służyły do potwierdzenia własności, jako znak rozpoznawczy lub podpis, niejednokrotnie pełniły również funkcję amuletów; odciskano je na glinianych tabliczkach; oprócz pieczęci cylindrycznych występowały też pieczęcie owalne, płaskie (rozpowszechnione w I tysiącleciu p.n.e.); tematyka i styl przedstawień na pieczęciach cylindrycznych ulegały zmianom, zależnie od okresu i lokalnych tradycji artystycznych; na najstarszych przeważały motywy geometryczne, od III tysiąclecia p.n.e. występowały przedstawienia postaci ludzkich (pojedyncze lub grupowe), zwierząt oraz wyobrażenia istot fantastycznych (np. człowiek-byk). Po upadku starych kultur Mezopotamii pieczęcie cylindryczne były stosowane w państwie Achemenidów i na innych sąsiednich terenach. Mezopotamskie pieczęcie cylindryczne są uważane za arcydzieła starożytnej gliptyki, jednocześnie są cennym źródłem do poznania religii i kultury krajów Międzyrzecza.
