bezpiecznik elektryczny
 
Encyklopedia PWN
bezpiecznik elektryczny,
urządzenie przeznaczone do zabezpieczania obwodów elektrycznych przed przeciążeniem, tj. przepływem prądu elektrycznego o nadmiernym natężeniu;
gdy natężenie płynącego prądu przekroczy określoną wartość w określonym czasie, b.e. przerywa obwód (tor prądowy), w którym jest zainstalowany, lub skokowo zmniejsza natężenie prądu. Termin bezpiecznik elektryczny odnosi się gł. do bezpieczników topikowych; jako bezpieczniki elektryczne stosuje się też wyłączniki samoczynne i bezpieczniki elektryczne polimerowe. Główną część bezpiecznika elektrycznego topikowego stanowi wkładka topikowa zawierająca metal. element (taśmę lub drut), tzw. topik, który ulega stopieniu w wyniku przepływu prądu o natężeniu przekraczającym żądaną wartość, co powoduje przerwę w obwodzie. Bezpieczniki elektryczne topikowe odznaczają się szerokim zakresem wartości znamionowych napięcia (do 36 kV) i natężenia prądu (do 600 A). W wyłączniku samoczynnym, zw. też bezpiecznikiem elektrycznym automatycznym, elementem powodującym przerwanie przepływu prądu w obwodzie jest tzw. wyzwalacz (elektromagnetyczny lub termobimetal.; bimetal), który przy określonym natężeniu prądu powoduje zwolnienie elementu sprężystego i rozłączenie styków (ponowne włączenie prądu następuje zwykle po wciśnięciu przycisku uruchamiającego dźwignię połączoną z elementem sprężystym). Natężenie prądu znamionowego tych bezpieczników elektrycznych w obwodach niskiego napięcia (do 1 kV) na ogół nie przekracza 4 kA, zaś w obwodach wysokiego napięcia (ponad 1 kV) – 600 A. Bezpiecznik elektryczny polimerowy, zw. też powtarzalnym lub wielokrotnym, jest wykonany z kompozytu polimerowo-węglowego, odznaczającego się skokowym wzrostem rezystancji (co najmniej milion razy) przy wzroście temperatury do ok. 100°C; jeżeli w obwodzie płynie prąd o nadmiernym natężeniu, to wskutek wzrostu temperatury bezpiecznika następuje gwałtowny spadek natężenia tego prądu do bardzo małej wartości; bezpieczniki elektryczne polimerowe są przeznaczone do wielokrotnego (wiele tysięcy razy) działania; są wykonywane w różnych obudowach przystosowanych do rozmaitych zastosowań.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Bezpieczniki elektryczne rys. J. Babicki, L. Maminajszwili/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia