berlińska konferencja

berlińska konferencja,

konferencja międzynar. XI 1884–II 1885, zwołana w celu rozstrzygnięcia spornych kwestii związanych z kolonialną ekspansją państw eur. w Afryce;

brały w niej udział: Austro-Węgry, Belgia, Dania, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Rosja, Stany Zjedn., Szwecja, Turcja, W. Brytania i Włochy; bezpośrednim powodem jej zwołania była potrzeba uregulowania interesów kolonialnych na terenie Konga; w rezultacie osiągniętego między Wielką Brytanią i Portugalią a Francją i Niemcami kompromisu, Kongo zostało uznane za prywatną własność króla Belgów Leopolda II w zamian za pozostanie strefą wolnego handlu; ustalono również wolną żeglugę na rz. Kongo i Niger oraz ich dopływach. Konferencja miała duże znaczenie dla procesu kolonizacji Afryki, gdyż zamykała okres ekspansji prowadzonej przez każde z zaangażowanych państw osobno i rozpoczęła okres, w którym każda zmiana stanu posiadania w Afryce musiała być zaakceptowana przez wszystkie państwa eur. roszczące pretensje do danych terenów; konferencja przyjęła również zasadę, że prawo do władania terytoriami jest uzależnione od efektywnego ustanowienia na nich administracji i nie może opierać się wyłącznie na deklaracji ich aneksji; uregulowano na mocy dwu- i wielostronnych porozumień wiele sporów granicznych między posiadłościami kolonialnymi w Afryce. Zasada realnego sprawowania kontroli nad terytoriami przyspieszyła ekspansję eur. w Afryce, prowadzącą do kolonialnego podziału kontynentu.