azotowy(V) kwas
 
Encyklopedia PWN
azotowy(V) kwas, kwas azotowy, HNO3,
jeden z najważniejszych kwasów nieorganicznych;
bezwodny jest bezbarwną cieczą o gęstości 1,50 g/cm3; temperatura topnienia –41,59°C, temperatura wrzenia 84°C (wrzeniu towarzyszy częściowy rozkład); żółte zabarwienie kwasu azotowego pochodzi od tlenku azotu(IV) NO2, powstającego w wyniku rozkładu kwasu, np. pod wpływem światła; doskonale miesza się z wodą, z którą tworzy 68-procentowy azeotrop (tzw. kwas azotowy stężony) o temperaturze wrzenia 121,8°C; jest mocnym kwasem, bardzo silnie utleniającym; roztwarza prawie wszystkie metale (z wyjątkiem złota, platyny, rodu, irydu i tantalu); niektóre metale (np. żelazo, glin) w stężonym kwasie azotowym ulegają pasywacji; kwas azotowy działa na skórę silnie żrąco, wywołując bolesne, trudno gojące się rany; na substancje org. działa utleniająco (słoma, drewno mogą nawet ulec zapaleniu) lub nitrująco. Na skalę techn. otrzymywany gł. metodą kontaktową, polegającą na katalitycznym utlenianiu amoniaku tlenem z powietrza (4NH3 + 5O2 → 4NO + 6H2O), przy użyciu jako katalizatora rozżarzonych siatek platynowych; otrzymany tlenek azotu NO utlenia się samorzutnie do ditlenku NO2, który łącząc się z wodą tworzy, w obecności nadmiaru powietrza, kwas azotowy; dawniej otrzymywany metodą łukową, polegającą na wiązaniu azotu z tlenem w wyniku przepuszczania powietrza przez łuk elektryczny. Kwas azotowy jest stosowany jako utleniacz; związkami o dużym znaczeniu są jego sole i estry (azotany(V)).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia