apokaliptyka

apokaliptyka

[gr. apokálypsis ‘odsłonięcie’, ‘objawienie’],

literatura objawieniowa, nurt piśmiennictwa żydowskiego i wczesnochrześcijańskiego III w. p.n.e.–II w. n.e. przedstawiający idee religijne w formie objawienia od Boga, podyktowanego ludziom lub przekazanego przez obrazy.

Apokalipsy żydowskie mówiły w języku wizji symbolicznej o sensie dziejów i zwycięstwie Boga nad złem, poszczególne alegorie odnosiły się do ówczesnych wydarzeń politycznych, do rzeczywistości duchowej, do czasów ostatecznych. Apokaliptyka wykorzystywała m.in. symbolikę postaci ze Starego Testamentu, aniołów, zwierząt, liczb, ciał niebieskich. Jako autorów ksiąg zwykle podawano osoby ze Starego Testamentu, rzeczywiści autorzy pozostają anonimowi (pseudonimia). Apokaliptykę poprzedziły literackie wizje symboliczne z ksiąg prorockich Starego Testamentu (Izajasz, Ezechiel, Zachariasz); charakter apokalipsy mają: 2. część Księgi Daniela i niektóre apokryfy Starego Testamentu (3 Księgi Henocha, Księga Ezdrasza, Apokalipsa syryjska Barucha, Wniebowzięcie Mojżesza, Apokalisa Abrahama, Wyrocznie sybillińskie). Gatunek ten kontynuuje Apokalipsa św. Jana oraz  niektóre apokryfy Nowego Testamentu.

Dürer Albrecht, Apokalipsa