alternacja

alternacja

[łac. alternatio ‘wymiana’],

językozn. pojęcie z zakresu morfonologii; wymiana fonemów w obrębie morfemu uzależniona bądź morfologicznie, bądź fonematycznie, tj. spowodowana regularnościami fonotaktycznymi;

a. morfologiczną jest w języku pol. np. wymiana /o/ z /a/ związana z aspektem dokonanym i niedokonanym (lub częstotliwościowym) czasowników, jak: /o/ w toczyć, zboczyć, skoczyć wobec /a/zataczać, zbaczać, skakać; inną a. morfologiczną jest wymiana zera fonetycznego z /e/, jak: deska wobec desek albo pieska wobec piesek; przykładem a. fonotaktycznej jest /p/ w chleb wobec /b/ w chleba, chlebek, jako że /p/ w chleb wynika z ogólnej zasady fonotaktycznej języka pol. orzekającej, iż w wygłosie (tj. przed zerem fonetycznym) spółgłoska zwarta, trąca lub zwarto-trąca jest zawsze bezdźwięczna.