Żory

rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Żory,

miasto w województwie śląskim, pow. grodzki, na Płaskowyżu Rybnickim, nad Rudą (prawy dopływ Odry), na wschodnim skraju ROW.

Ludność miasta: ogółem — 62,5 tys. mieszkańców (2019)

Gęstość zaludnienia: 961,0 os/km² (2019)

Powierzchnia: 65 km²

Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 18°42′E, szerokość geograficzna: 50°03′N

Prawa miejskie: nadanie praw — 1272

Oficjalne strony WWW: www.zory.pl

Prawa miejskie 1272; należały do Piastów śląskich; od 1. poł. XIV w. pod zwierzchnictwem Czech, dzieliły losy polit. Śląska; 1556 wykupiły się spod zależności Habsburgów i stały się wolnym miastem; od XIV w. rozwój rzemiosła i handlu, warzelnia soli; od 1742 w państwie pruskim; powolny upadek do 1. poł. XIX w. (1817 prawie całkowicie spalone); w 2. poł. XIX w. zakłady przem. (m.in. huta, fabryka powozów, karet i dyliżansów), jarmarki końskie; od 1842 do lat 90. XIX w. punkt pocztowy, od 1884 połączenie kol.; udział mieszkańców w powstaniach śląskich 1919–21; w wyniku plebiscytu na Górnym Śląsku od 1922 w Polsce. W czasie okupacji niem. oddział roboczy jeńców fr., 1941–45 obóz pracy przymusowej dla więźniów różnych narodowości, 1942–45 obóz dla wysiedlonych Polaków; w czasie działań wojennych zniszczone w ok. 80%, po wojnie odbudowane. Ośr. przem. na wschodnim skraju Rybnickiego Okręgu Węglowego; kopalnia węgla kam., fabryka urządzeń sygnalizacyjnych; przemysł metal., materiałów budowlanych, chem., spoż.; wczesnogot. kościół parafialny (XIII/XIV, przebudowany XVI w.). W pobliżu Żor (Suszec) uruchomiono nowoczesną kopalnię węgla kam. (1983).