Zbaraż, Zbarazh,
m. na Ukrainie, w obwodzie tarnopol., nad Gniezną (dopływ Seretu).
Zbaraż
Encyklopedia PWN
Gród wzmiankowany 1211 jako centrum księstwa zależnego od Halicza; od XV w. w Polsce, własność m.in. Zbaraskich, od 1631 Wiśniowieckich, od 1774 Potockich; 10 VII–22 VIII 1649 broniło się tu wojsko pol. pod wodzą A. Firleja, S. Lanckorońskiego i M. Ostroroga, a faktycznie J. Wiśniowieckiego, przed oblegającymi wojskami kozacko-tatar. pod wodzą B. Chmielnickiego i chana Islama III Gireja; oblężenie przerwano w wyniku ugody zborowskiej; od 1772 w zaborze austr. (1809–15 przejściowo w Rosji); od 1919 w Polsce; IX 1939–41 pod okupacją sow., 1941–44 — niem.; 1945–91 w Ukr. SRR. — 14 tys. mieszk. (2009); przemysł cukrowniczy, piwowarski, spirytusowy, cegielnia; muzeum hist.-krajoznawcze; zamek, pocz. Zbaraskich, następnie Potockich (1627–31, V. Scamozzi); kościół i klasztor Bernardynów (fundacja Zbaraskich 1627, zbud. poł. XVIII w.).
