Zawiercie
 
Encyklopedia PWN
Zawiercie,
m. powiatowe w województwie śląskim, w Obniżeniu Górnej Warty, w obszarze źródliskowym Warty i Czarnej Przemszy, przy granicy Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd, na dziale wodnym między zlewiskami Wisły i Odry.
Ludność miasta: ogółem — 49,3 tys. mieszkańców (2019)
Gęstość zaludnienia: 580,4 os/km2 (2019)
Powierzchnia: 85 km2
Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 19°26′E, szerokość geograficzna: 50°30′N
Prawa miejskie: nadanie praw — 1915
Oficjalne strony WWW: www.um.zawiercie.eu
Ośr. przem.; huta żelaza produkująca m.in. wlewki stalowe, huta szkła; przemysł włók. (bawełniany, tkanin techn.), metal. (odlewnia żeliwa, fabryka opakowań blaszanych), maszyn. (maszyny budowlanych), spoż. (zakłady mięsne), chem. (sucha destylacja drewna); węzeł kol. i drogowy.
Historia. W XII w. wieś; w XV–XVI w. kuźnice (produkcja m.in. na potrzeby artylerii); od 1795 w zaborze pruskim, od 1807 w Księstwie Warsz., od 1815 w Królestwie Pol.; w XIX w. obok Zawiercia powstała osada Duże Zawiercie; z czasem osady połączyły się, tworząc osadę miejską (1887 — ponad 5,2 tys. mieszk.); w latach 30. XIX w. powstała pierwsza przędzalnia bawełny; od 1847 połączenie kol. z Częstochową; w latach 70. uruchomiono zakłady włók. (w okresie międzywojennym przedsiębiorstwo obejmowało wszystkie etapy produkcji tkanin bawełnianych), w latach 90. m.in. hutę szkła, fabrykę przetworów chem., fabrykę maszyn, odlewnię maszyn, piekarnię parową; 1901 założono Hutę Zawiercie (wielki piec, piece martenowskie, walcownie żelaza) i fabrykę pługów; prawa miejskie 1915; strajki i demonstracje 1905–07, 1932; 1910 Zawiercie liczyło 28,3 tys. mieszk., 1939 — 31,6 tys. W czasie okupacji niem. oddział roboczy jeńców sow. oraz jeńców nie ustalonej narodowości, 1941–43 getto (ok. 5 tys. osób, większość wywieziono do obozu Auschwitz); rejon działalności partyzanckiej; 1948–75 i od 1999 siedziba powiatu; 1975 do Zawiercia włączono m. Poręba (do 1982), 1977 Kromołów, Bzów i Skarżyce.
Bibliografia
Zawiercie. Zarys rozwoju powiatu i miasta, red. M. Grabania, Katowice 1969.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia