Wschowa

wyk. A. Dukata/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Wschowa,

m. powiatowe w województwie lubuskim, na Wysoczyźnie Leszczyńskiej.

Ludność miasta: ogółem — 13,9 tys. mieszkańców (2019)

Gęstość zaludnienia: 1 734,4 os/km² (2019)

Powierzchnia: 8 km²

Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 16°19′E, szerokość geograficzna: 51°48′N

Prawa miejskie: nadanie praw — 1273

Oficjalne strony WWW: www.wschowa.pl

ośr. przem.-usługowy; przemysł: spoż. (mleczarnia, wytwórnia wód gazowanych), maszyn. (fabryka maszyn Ponar-Remo), środków transportu, odzieżowy, skórz. i drzewny; węzeł drogowy; Muzeum Ziemi Wschowskiej.

Historia.

We wczesnym średniowieczu osada śląska na szlaku handl. z Łużyc i Śląska do Poznania; wzmiankowana 1136 jako wieś arcybpów gnieźnieńskich; miasto lokowane 1273; zapewne siedziba kasztelanii; w XIV–XV w. ośr. ziemi i starostwa grodowego; 1532 zał. we Wschowej wodociągi; ważny ośrodek handl. na pograniczu śląsko-wielkopol.; pocz. XIV w.–1728 mennica miejska (do 1663 także król.); od XVI w. duży ośr. sukiennictwa, od XVII w. po osiedleniu się w zał. 1633 Nowym Mieście uchodźców protest. ze Śląska także tkactwa lnianego; od XVI w. ważny ośrodek protest.; 1685 zał. drukarnię, 1724 kolegium jezuickie; od 1793 w zaborze pruskim (1807–15 w Księstwie Warsz.); 1794 połączenie Nowego Miasta ze Wschową (niem. Fraustadt); w XIX w. walka z germanizacją (m.in. działalność Koła Kom. Pomocy Nauk.); w latach 30. XIX w. upadek sukiennictwa; od 1857 połączenie kol. z Wrocławiem i Poznaniem; w 2. poł. XIX w. rozwój garbarstwa i garncarstwa; 1881 zał. cukrownię; udział mieszk. w powstaniu wielkopol. 1918–19; na mocy traktatu wersalskiego 1919 przyznana Niemcom; w czasie II wojny światowej oddziały robocze jeńców fr. i sow. obozu w Żaganiu; od 1945 w Polsce; XIX w.–1975 i od 2001 siedziba powiatu.

Zabytki.

Kościół parafialny (XIV, XVI w., 1720–26 — P. Ferrari); kościół Franciszkanów, dawny Bernardynów (1639 — K. Bonadura, przebudowa 1745–72) i klasztor (XVII w., rozbudowa XVIII w.); kościół ewangelicki (1604, XVII, XVIII w.); fragmenty murów miejskich z wieżą bramną (XIV, XV–XVI w.); ratusz (1. poł. XVI w., przebudowa 1860); kamienice (XVII–XIX w.).