Włosi
 
Encyklopedia PWN
Włosi,
naród rom. tworzący podstawową ludność Włoch, liczni emigranci i społeczności pochodzenia wł., m.in. w: USA (15,9 mln — 2000), Kanadzie (1,3 mln — 2001), Australii (800 tys. — 2001), Niemczech (ponad 600 tys. — 2002), Francji (ponad 400 tys. — 1999), Szwajcarii (ok. 320 tys. — 2001) oraz Ameryce Południowej (zwłaszcza Argentynie i Brazylii);
mówią językiem wł.; religią większości Włochów jest katolicyzm. Podstawę etniczną stworzyły plemiona italskie, zasiedlające Płw. Apeniński, przemieszane z ludnością pochodzenia liguryjskiego, etruskiego, iliryjskiego, gr., semickiego, celtyckiego i in.; romanizacja w czasach rzymskich (IV w. p.n.e.–V w. n.e.), później w etnogenezie W. uczestniczyli m.in.: Longobardowie, Frankowie, Bizantyjczycy, Arabowie i Normanowie. Proces kształtowania się nar. tożsamości Włochów przebiegał w warunkach terytorialnego i polit. rozbicia ziem wł. (Włochy — Historia); przez wieki poczucie etnicznej wspólnoty opierało się gł. na wyrastającym z tych samych źródeł dziedzictwie kult.; od końca XVIII w. rozwój ruchów niepodległościowych i zjednoczeniowych, powstanie wł. państwa 1861–71, od poł. XIX do XX w. liczna emigracja, gł. z roln. południa Włoch. Kultura wł. czerpiąc z tradycji staroż. Rzymu była kolebką eur. humanizmu i renesansu w sztuce. Wśród Włochów przetrwało silne poczucie regionalnej odrębności (m.in. Lombardczycy, Piemontczycy, Toskańczycy, Kalabryjczycy, a zwłaszcza Sardyńczycy i Sycylijczycy), wyraźne ekon. i społ.-kult. różnice między wł. regionami północy i południa; na południu m.in. silne więzi krewniacze, rozwinięty kult lokalnych świętych. W. zachowali niektóre lud., miejskie i wiejskie, tradycje, np. karnawałowe; żywy folklor muzyczny.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia