Wieluń
 
Encyklopedia PWN
Wieluń,
m. powiatowe w województwie łódzkim, na Wyż. Wieluńskiej.
Ludność miasta: ogółem — 22,4 tys. mieszkańców (2019)
Gęstość zaludnienia: 1 316,9 os/km2 (2019)
Powierzchnia: 17 km2
Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 18°33′E, szerokość geograficzna: 51°13′N
Data założenia miasta: 1217
Prawa miejskie: nadanie praw — 1283
Oficjalne strony WWW: www.um.wielun.pl
ośr. usługowy; przemysł: maszyn. i metal. (produkcja urządzeń technol. i konstrukcji stalowych), odzieżowy, materiałów budowlanych, rolno-spoż.; Kolegium Nauczycielskie, filia Wyższej Szkoły Pedag. w Częstochowie; ośr. żywej tradycji sztuki lud. (rzeźbiarstwo, garncarstwo, tkactwo); węzeł drogowy; Muzeum Ziemi Wieluńskiej.
Historia. Osada zał. 1217; od 1281 kasztelania; prawa miejskie 1283; starostwo grodowe; od XV w. stol. ziemi; rozkwit gosp. (rzemiosło, handel, komora celna, liczne przywileje, miejsce osiedlania się Żydów i Szkotów) został przerwany przez najazd szwedz. 1655–56, epidemie 1707–11 i pożar 1792; od 1793 w zaborze pruskim, handel produktami rolnymi i bydłem; podczas insurekcji kościuszkowskiej 1794 ośr. walki przeciwko panowaniu pruskiemu na Śląsku; od 1807 w Księstwie Warsz., od 1815 w Królestwie Pol.; w XIX w. rozwój drobnego przemysłu; 1867–1975 i od 1999 siedziba powiatu; od 1926 połączenie kol. z Wielkopolską i Śląskiem. 1–2 IX 1939 zacięte walki obronne 28. dyw. piechoty Armii „Łódź”; w wyniku bombardowania 1 IX Wielunia (pierwsze miasto pol. zaatakowane przez agresora) przez Niemców zginęło ponad 2 tys. osób cywilnych, miasto zniszczone w ponad 70% (po wojnie odbudowane); w okresie okupacji niem. 1941–42 getto (ponad 7 tys. osób, część wywieziono do getta łódz., pozostałe — do ośr. zagłady w Chełmnie).
Zabytki. Zespoły klasztorne: Paulinów, ob. Bernardynek, z got.-barok. kościołem (1393–94, przebudowa 1630), barok. Reformatów (1629–34) z kościołem (późnobarok. fasada 1765); kościoły: Augustianów, ob. parafia Bożego Ciała (po 1350, przebudowa 1497 i 1677), barok. Pijarów, ob. parafialny Św. Józefa (1740), drewniano-mur. Św. Barbary (XVI w., poł. XIX w.), Bernardynek, ob. ewangelickich (1612–16, przebudowa 1764 i ok. 1850); ratusz (1842), z wykorzystaniem jako wieży got. Bramy Krak. (poł. XIV w.).
Bibliografia
T. OLEJNIK Wieluń i okolice, Łódź 1981.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia