Vincenz Stanisław

Vincenz Stanisław, ur. 30 XI 1888, Słoboda Rungurska (Huculszczyzna, obecnie na Ukrainie), zm. 28 I 1971, Lozanna,

pisarz, eseista.

Piewca Huculszczyzny, skąd pochodził; 1927–28 redaktor „Drogi”; po 1939 na Węgrzech, od 1947 we Francji, od 1964 w Szwajcarii; współpracownik paryskiej „Kultury”; w cyklu epickim Na wysokiej połoninie (cz. 1 1936, wyd. 3 rozszerzone 1980, cz. 2–3 1970–79) nakreślił plast. obraz pradawnej kultury pasterskiej rodzinnego regionu i życia nacechowanego umiłowaniem wolności, harmonijnym związkiem człowieka z naturą, twórczą koegzystencją kultury pol., huculskiej i żydowskiej; współcz. poczuciu dezintegracji człowieka, kryzysowi cywilizacji XX w., zbrodniom najnowszych dziejów przeciwstawił oparte na transcendentnych zasadach prawo moralne, którego wskazań doszukiwał się w różnych tradycjach lit. i rel.-filoz. (starożytność klas., neoplatonizm, ruch chasydzki, filozofia M.K. Gandhiego), będących przedmiotem erudycyjnych esejów i szkiców zebranych w tomach Po stronie pamięci (1965), Dialogi z Sowietami (1966), Tematy żydowskie (1977), Z perspektywy podróży (1980), Po stronie dialogu (t. 1–2 1983), Powojenne perypetie Sokratesa (1985).