Tykocin,
miasto w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w Kotlinie Biebrzańskiej, nad Narwią, między parkami nar. Biebrzańskim i Narwiańskim.
Tykocin
Encyklopedia PWN
Ludność miasta: ogółem — 2 tys. mieszkańców (2019)
Gęstość zaludnienia: 68,0 os/km2 (2019)
Powierzchnia: 29 km2
Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 22°47′E, szerokość geograficzna: 53°12′N
Data założenia miasta: na przeł. XIV i XV w.
Prawa miejskie: nadanie praw — 1425, utrata — 1950; nadanie praw — 1993
Oficjalne strony WWW: www.tykocin.podlaskie.pl
Historia. Początki Tykocina prawdopodobnie związane z grodem z XI–XIV w. (ob. grodzisko Szwedzkie Wały, 3 km na zachód od Tykocina); miasto zał. w XIV/XV w. przy przeprawie przez Narew; prawa miejskie 1425; w 1. poł. XV w. włączony do W. Księstwa Litew.; od 1542 własność króla Zygmunta II Augusta; 1569 wraz z Podlasiem włączony do Korony; w 2. poł. XVI w. zbudowano tu potężną twierdzę (gł. arsenał Rzeczypospolitej), zniszczona częściowo 1655 przez Szwedów; od XVI w. ośr. starostwa; w XVI–XVII w. rozkwit gosp. (gorzelnie, browary, młyny, ważny port rzeczny, handel zbożem); w XVII–XVIII w. jeden z gł. ośr. Żydów w Polsce (drugi po Kazimierzu, ob. dzielnicy Krakowa); 1661 nadany przez sejm S. Czarnieckiemu, następnie własność Branickich (rezydencja magnacka); od 1795 w zaborze pruskim, od 1807 w Księstwie Warsz., od 1815 w Królestwie Pol.; od XIX w. upadek (konkurencja Białegostoku); IX 1939–41 pod okupacją sow., 1941–44 pod okupacją niem.; VIII 1941 Niemcy rozstrzelali kilkuset Żydów (1939 w Tykocinie było ok. 2 tys. Żydów — ok. 50% mieszkańców), pozostałych wywieźli do ośr. zagłady w Treblince; w czasie działań wojennych zniszczony w ok. 60%, odbud.; 1950–93 pozbawiony praw miejskich.
Zabytki. Ruiny zamku Zygmunta II Augusta, alumnat wojsk. (1634–38, częściowo przebudowany); barok. synagoga (1642, przebudowa XVIII w.; ob. muzeum); późnobarok. klasztor Misjonarzy (ok. 1748–1750 i 1769–71) z kościołem (1742–49), we wnętrzu polichromia F. Ecksteina, obrazy S. Czechowicza i S. Mirysa; pomnik S. Czarnieckiego (1763).
