Tannenberg, 1914

Tannenberg, 1914

Zabójstwo następcy tronu Austro-Węgier, arcyksięcia Franciszka Ferdynanda dokonane przez serbskich zamachowców 28 czerwca 1914 roku stało się pretekstem, z którego skorzystali ówcześni władcy Europy, dążący od dłuższego już czasu do wywołania wojny. W początkach sierpnia naprzeciw siebie stanęły milionowe armie pięciu mocarstw i kilku mniejszych państw. Stary plan niemieckiego generała Alfreda von Schlieffena zakładał szybkie uderzenie przez Belgię ku Paryżowi i w decydującej bitwie pokonanie Francji. 7/8 sił miano rzucić na zachód, a tylko 1/8 miała powstrzymywać atak rosyjski do czasu powrotu zwycięskiej armii z frontu francuskiego. Realizacja tych zamysłów przypadła generałowi Helmutowi von Moltke. Na wschodzie zadanie obrony przed Rosjanami pozostawił Austriakom, dając im do pomocy tylko 9 dywizji. Na Prusy Wschodnie uderzyły dwie armie rosyjskie — z Mazowsza generała Aleksandra Samsonowa i z Litwy generała Pawła von Rennenkampfa. Błyskawiczne postępy w mateczniku pruskości zmusiły Moltkego do przerzucenia na wschód wojska tak potrzebnego podczas operacji nad Marną. Dowództwo nad dwoma korpusami objął generał Paul von Hindenburg, a szefem sztabu został generał Erich Ludendorff. Od 26 do 31 sierpnia Niemcy oskrzydlili i zniszczyli w bitwie w pobliżu Olsztynka na Mazurach 150-tysięczną armię Samsonowa. Tylko 10 tysięcy Rosjan zdołało uciec z okrążenia, 92 tysiące poszło do niewoli. Rennenkampf, który nie udzielił pomocy, został sam rozbity w dwa tygodnie później w bitwie nad jeziorami mazurskimi. Samsonow popełnił samobójstwo. Wydarzenia te zostały wykorzystane przez propagandę pruską. Junkrzy zostali ocaleni, a zwycięzcę spod Tannenbergu otoczyła sława, która utorowała mu drogę do prezydentury Republiki Weimarskiej. W 1934 roku Hindenburg spoczął w olbrzymim mauzoleum na terenie monumentalnego pomnika-muzeum, wzniesionego na kształt krzyżackiego zamku, a zniszczonego stopniowo po II wojnie światowej.