Szwejk Józef,
tytułowy bohater powieści J. Haška Przygody dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej, wyd. w odcinkach 1921–23 (wyd. pol. 1929–31);
Szwejk Józef
Encyklopedia PWN
Sz. (rocznik 1882) mieszkał w Pradze i trudnił się handlem psami; czas wolny, którego mu nie brakowało, spędzał na czytaniu „Narodni politiki” lub w szynkach; jakkolwiek był „idiotą z urzędu” (na podstawie zgodnych orzeczeń lekarzy wojsk. i cywilnych), po wybuchu I wojny świat. (1914) został żołnierzem cesarsko-król. armii i (po pewnych perturbacjach) ordynansem porucznika H. Łukasza; przypadkiem udało mu się przyspieszyć wyjazd swojego przełożonego, i oczywiście swój, na front ros. razem z 91. pułkiem piechoty z Czeskich Budziejowic; przez kilka miesięcy Sz. pieszo (indywidualnie) lub koleją (ze swoją kompanią) podążał na bój za monarchię austro-węgierską i Najjaśniejszego Pana Franciszka Józefa I; VII 1915 dotarł do Kamionki Strumiłowej w Galicji w przededniu bitwy o Sokal; jego dalsze dzieje, z powodu śmierci Haška, nie są znane. Popularności przysporzył Sz. jego nader kryt. i kpiący stosunek do władzy (skrywany pod ostentacyjną służbistością), której wyższych i niższych przedstawicieli często nie można traktować poważnie.
