Szanghaj, Shanghai 
,
m. we wschodnich Chinach, na nizinie nadmor. (część Niz. Chińskiej), nad ujściowym odcinkiem Jangcy i jej dopływu Huangpu Jiang.
,
Szanghaj
Encyklopedia PWN
— 18,7 mln mieszk., w tym obszar zurbanizowany zajmuje 10 dzielnic miejski, obejmuje 858 km2 i liczy 9,8 mln mieszk. (2005); pow. 6340 km2. Największe miasto i ośr. przem. kraju; rozwinięty przemysł maszyn. i metal. (obrabiarki, silniki, maszyny i urządzenia dla przemysłu petrochemicznego, włók., energetyki, górnictwa, hutnictwa), rafineryjny, petrochemiczny, farm., gumowy, stoczn., samochodowy (m.in. zakłady Volkswagena), lotn., rakietowy, elektrotechniczny i elektroniczny (m.in. telefony, centrale telefoniczne, tomografy komputerowe firmy Siemens, kamery wideo Sony); gł. w kraju ośr. przemysłu włók.; ponadto hutnictwo żelaza, przemysł papierniczy, poligraficzny, precyzyjny (zegarki), spoż. (m.in. tytoniowy, piwowarski); rzemiosło artyst.; rozwijają się szlifiernie diamentów. Centrum handl.-finansowe; największa w kraju giełda papierów wartościowych, giełda naftowa i metal., duże przedsiębiorstwa handl., banki. Główny port handl. (przeładunki ok. 140 mln t rocznie), wielki węzeł komunikacji kol., samochodowej i lotn.; 3 stacje łączności satelitarnej. ważny ośrodek nauk. i kult.: filia Chiń. Akad. Nauk, wiele szkół wyższych (m.in. 3 uniw., Akad. Med., szkoły: języków obcych, pedag., transportu, budowy maszyn chem., instytuty nauk.-badawcze, obserwatorium astr. i meteorol., wydawnictwa, wytwórnie film., teatry, opera, muzea (miejskie, sztuki, historii rewolucji); tor wyścigowy formuły 1; Świątynia Nefrytowego Buddy (1882). Strefa podmiejska stanowi ważny region roln. (uprawa gł. ryżu, pszenicy, bawełny, roślin oleistych, warzyw). Od 1990 w nadmor. części Szanghaju istnieje otwarta strefa ekon. Pudong, dostępna gł. dla inwestycji zagr. (niem., kanad., jap.); rozwój gł. infrastruktury portowej oraz funkcji handl.-finansowych.
Historia. Za panowania dyn. Yuan (1279–1368) ważny port handl.; na mocy traktatu nankińskiego (1842) otwarty dla handlu z cudzoziemcami; 1843–95 na terenie miasta utworzono eksterytorialne koncesje: bryt., fr., amer. i jap.; od 2. poł. XIX w. największy port i ośr. przem. Chin; 1921 założycielski zjazd KPCh; 1925 ostrzelanie manifestacji robotników i studentów zapoczątkowało Ruch 30 Maja; 1937–45 okupacja japońska.
Zabytki. Ze względu na obecność cudzoziemców osiedlających się tu od poł. XIX w. architektura Sz. z końca XIX i 1. poł. XX w. zawiera elementy eur. architektury neogotyku, neoklasycyzmu i secesji; za najstarszą budowlę uważa się buddyjską pagodę Longhua (rekonstrukcja pagody z III w.); świątynie — Jing’an (XIX w.), Nefrytowego Buddy (1911–18).
