Suzo Henryk

Suzo Henryk, Heinrich Seuse, zw. Amandus, błogosławiony, ur. ok. 1295, prawdopodobnie Überlingen, zm. 25 I 1366, Ulm,

niemiecki mistyk dominikański; należał do tzw. grupy mistyków nadreńskich (m.in. J. Eckhart, J. Tauler); 1831 beatyfikowany przez Grzegorza XVI.

W 13. roku życia został przyjęty do zakonu dominikanów w Konstancji. Po święceniach kapłańskich został wysłany na studia komplementarne do Kolonii, gdzie na jego duchową i umysłową formację duży wpływ wywarł Eckhart. Po kilku latach życia zakonnego przeżył pewnego rodzaju nawrócenie. Początek jego duchowej drogi stanowiły lata odosobnienia, modlitwy i niezwykle surowych umartwień. Wskutek walki awiniońskiego papiestwa z cesarzem niem. dominikanie byli zmuszeni do opuszczenia obłożonej interdyktem Konstancji; na lata wygnania przypadł krótki okres sprawowania przez S. funkcji przełożonego klasztoru. Około 40. roku życia dokonał się w nim głęboki przełom, po którym zarzucił praktykowane dotąd niezwykłe umartwienia i życie w samotności i — jako kaznodzieja wędrowny — poświęcił się działalności apostolskiej, szczególnie duchowemu kierownictwu sióstr zakonnych. Jedna z nich, dominikanka E. Stagel, nakłoniła S. do opisania swych duchowych dziejów. Oprócz licznych, zebranych w 2 „księgi” listów pozostawił kilka, mających także duże walory lit., dzieł, m.in. Księgę Mądrości Przedwiecznej. Dzieło to S. zredagował także w języku łac. (Horologium sapientiae), dzięki czemu upowszechniło się w całej Europie i wpłynęło na rozwój duchowości chrześcijańskiej. Pod koniec życia S. przejrzał i poprawił swe niem. pisma i stworzył z nich całość (Exemplar), w którym obok Księgi Mądrości Przedwiecznej znalazły się: Życie, Księga Prawdy, Księga Miłości, oba zbiory listów i kilka kazań. Nie jest pewne, czy w całości są one autentyczne. Zmarł w opinii świętości; jego kult trwa (z różnym nasileniem) nieprzerwanie, także w Polsce.

Charakterystyczną cechą duchowości S. była Gelassenheit („święta obojętność” wobec przemijającego świata). Jego doktryna wyrosła na podstawie osobistych doświadczeń, ale miała też solidny podkład teoretyczny. Mimo iż powoływał się także na św. Tomasza z Akwinu, wydaje się ona bliższa nurtowi platonizującemu, w wersji św. Augustyna i św. Bonawentury. Z podziwem i miłością odnosił się do Eckharta, ale — poza niektórymi partiami Księgi Prawdy — daleki był od jego spekulacji metafiz. i paradoksów. Pragnął tak zinterpretować myśl Eckharta, żeby ją oczyścić z posądzeń o herezję, m.in. o panteizm — zwłaszcza w kontekście nauki o zjednoczeniu z Chrystusem. Chrystocentryzm S. ma charakter zdecydowanie praktyczny (naśladowanie Chrystusa), akcentuje człowieczeństwo Jezusa. W języku pol. ukazały się: Księga Mądrości Przedwiecznej (1983), Księga Prawdy i inne pisma (1989), Życie (1990). Wspomnienie: 23 I.

Wiesław Szymona