Surinam. Historia

Surinam. Historia.

Obszar, pierwotnie zamieszkany przez Indian, od końca XVI w. był penetrowany przez Holendrów. W 1630 i 1651 powstały na tym obszarze kolonie angielskie, zdobyte 1667 przez Holendrów. Zdobycze te potwierdził traktat w Bredzie. W okresie napoleońskim terytorium okupowane przez Brytyjczyków, którzy 1815 zwrócili kolonię (zw. Gujaną Holenderską) odrodzonemu Królestwu Niderlandów. Podstawę gospodarki stanowiły plantacje trzciny cukrowej, na których pracowali murzyńscy niewolnicy; po zniesieniu niewolnictwa (formalnie 1863) zastąpili ich robotnicy kontraktowi z Indii i Holenderskich Indii Wschodnich (ob. Indonezja). Część z nich osiadła na stałe, co w przyszłości stało się źródłem konfliktów rasowych.

Dążenia niepodległościowe pojawiły się w latach 50. XX w. Od 1954 Surinam stanowił terytorium autonomiczne Holandii, 1975 uzyskał niepodległość i członkostwo ONZ. Po 1975 nastąpiła liczna emigracja ludności Surinamu do Holandii. W wyniku przewrotu wojskowego 1980 decydujący wpływ na rządy zdobyła armia, a jej naczelny dowódca, podpułkownik D. Bouterse, stał się faktycznym dyktatorem, choć nie sprawował władzy bezpośrednio. Brak stabilizacji politycznej niekorzystnie wpłynął na stan gospodarki, a Holandia i USA wstrzymały pomoc ekonomiczną. Rosła liczba uchodźców (głównie do Gujany Francuskiej). Bouterse tracił poparcie społeczne, a od 1986 był zwalczany przez partyzantkę antyrządową. W 1991 w wyborach do Zgromadzenia Narodowego zwyciężyła koalicja Nowy Front (NF), a jej przywódca R.R. Venetiaan został prezydentem. Ograniczył on wpływy polityczne armii, doprowadził do dymisji Bouterse’a oraz wdrożył, zaproponowane przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, oszczędności budżetowe, które wprawdzie poprawiły stan gospodarki, ale przyczyniły się do spadku popularności rządu. W wyborach parlamentarnych 1996 zwyciężyła, kierowana przez Bouterse’a, Partia Narodowo-Demokratyczna; nowym prezydentem został J.A. Wijdenbosch, który zerwał z rygorystyczną polityką finansową poprzednika. Wkrótce ciężka sytuacja gospodarcza wymusiła na Wijdenboschu zgodę na przedterminowe wybory (2000); wygrał je NF, a Venetiaan ponownie został prezydentem (reelekcja 2005). Venetiaan realizował z powodzeniem program oszczędnościowy, mający na celu ustabilizowanie budżetu państwa oraz stworzenie warunków dla wzrostu gospodarczego. W centrum uwagi polityki zagranicznej pozostawał nierozstrzygnięty konflikt graniczny z Gujaną.