Stary Sącz
 
Encyklopedia PWN
Stary Sącz,
miasto w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w Kotlinie Sądeckiej, w widłach Dunajca i Popradu oraz nad Moszczeniczanką (dopływ Dunajca), w strefie ochronnej Popradzkiego Parku Krajobrazowego.
Ludność miasta: ogółem — 9,1 tys. mieszkańców (2019)
Gęstość zaludnienia: 604,7 os/km2 (2019)
Powierzchnia: 15 km2
Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 20°38′E, szerokość geograficzna: 49°34′N
Prawa miejskie: nadanie praw — przed 1273 (po 1257)
Oficjalne strony WWW: www.stary.sacz.pl
ośr. przem. i obsługi ruchu turyst.; przemysł materiałów budowlanych; węzeł drogowy; turyst. baza noclegowa; działa Tow. Miłośników Starego Sącza, Muzeum Tow. Starego Sącza, Muzeum Regionalne; Starosądeckie Festiwale Muzyki Dawnej.
Historia. W XI–XIII w. gród kasztelański Sącz; lokalizacja sporna (wiąże się go z grodem w Podgrodziu lub Biegonicach); w 2. poł. XIII w. kasztelania, przeniesiona do lokowanego przed 1273 (po 1257) m. Sącz; w XIII w. ważny ośrodek handlu na szlaku z Węgier do Krakowa; 1280 księżna Kinga (właścicielka włości sądeckich) ufundowała tu klasztor zakonowi klarysek i oddała mu w posiadanie miasto; po 1292 Sącz — od końca XIII w. pod nazwą Stary Sącz — utracił znaczenie polit. i gosp. na rzecz Nowego Sącza, do którego przeniosła się część mieszczan; 1410 spalony przez Zygmunta Luksemburskiego; w XV–XVII w. ośr. rzemiosła (silne organizacje cechowe), hodowla i handel bydłem; 1772–1918 w zaborze austr.; 1782 kasata klasztoru Klarysek; w XIX w. upadek gosp. miasta; od 1873 połączenie kol.; w okresie międzywojennym drobny przemysł oraz rozwinięte rzemiosło. W czasie okupacji niem. 1942 getto (ponad 1 tys. osób, wywiezione do ośr. zagłady w Bełżcu), oddział roboczy jeńców sow., 2 obozy pracy przymusowej (ponad 3 tys. osób); ważna baza partyzancka.
Zabytki. Klasztor Klarysek fundacji bł. Kingi: got. kościół (koniec XIII w.–1332, przebudowa XVII w.), z barok. amboną (1671) oraz ołtarzami stiukowymi (1696, warsztat B. Fontany), późnorenes. budynek klasztorny (1601–04 — J. de Simoni, nadbudowa piętra ok. 1664), wewnątrz cenne dzieła sztuki, dom kapelana (1605), wieża bramna, zw. Zegarową (XV i XVII w.), średniow. mury obronne (nadbud. pocz. XVII w.) z późnorenes. basztą; got. kościół parafialny (XIV–XV w., wieża 1686); barok. domy (2. poł. XVIII–pocz. XIX w.).
Bibliografia
Historia Starego Sącza od czasów najdawniejszych do 1939 r., red. H. Barycz, Kraków 1979.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Stary Sącz, klasztor Klarysek fot. J. Morek/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia