Starogard Gdański,
m. powiatowe w województwie pomor., na Pojezierzu Starogardzkim, nad Wierzycą.
Starogard Gdański
Encyklopedia PWN
rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Ludność miasta: ogółem — 47,8 tys. mieszkańców (2019)
Gęstość zaludnienia: 1 911,0 os/km2 (2019)
Powierzchnia: 25 km2
Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 18°33′E, szerokość geograficzna: 53°58′N
Prawa miejskie: nadanie praw — 1348
Oficjalne strony WWW: www.starogard.pl
Historia. W VIII–IX w. gród i osada na lewym brzegu Wierzycy, do końca XII w. kasztelania; 1198 nadany joannitom; w XIII w. na prawym brzegu rzeki osada, prawdopodobnie targowa, od 1305 własność Krzyżaków, prawa miejskie 1348; 1360 Krzyżacy odkupili od joannitów także lewobrzeżny gród; od 1440 czł. Związku Pruskiego; po wojnie trzynastoletniej (1454–66) w Polsce (Prusy Król.), miejsce obrad sejmików województwie pomor.; w XVI w. ośr. rzemieślniczy, zniszczony przez Szwedów w poł. XVII w.; 1772–1919 w zaborze pruskim, opór ludności przeciwko germanizacji (1846 zbrojna wyprawa F.S. Cenowy; pol. organizacje, strajk szkolny 1906–07); od 1873 połączenie kol.; w okresie międzywojennym rozwój przemysłu. W czasie okupacji niem. podobóz obozu koncentracyjnego Stutthof, oddziały robocze jeńców bryt., fr. i wł.; liczne egzekucje i mordy w areszcie policji w tzw. Baszcie Gdańskiej i w Lesie Szpęgawskim; 1942–43 Niemcy zamordowali ok. 500 dzieci w zakładzie psychiatrycznym w Kocborowie; rejon konspiracji m.in. Gryfa Pomorskiego i ZWZ-AK; nazwa Starogard Gdański od 1950 (wcześniej Starogard); 1919–75 i od 1999 siedziba powiatu.
Zabytki. Gotycki kościół (1. poł. XIV w., przebudowa 2. poł. XV w.); pozostałości obwarowań miejskich (XIV–XV w.).
