Starachowice
 
Encyklopedia PWN
Starachowice,
m. powiatowe w województwie świętokrzyskim, na pograniczu Płaskowyżu Suchedniowskiego i Przedgórza Iłżeckiego, nad Kamienną.
Ludność miasta: ogółem — 48,6 tys. mieszkańców (2019)
Gęstość zaludnienia: 1 520,2 os/km2 (2019)
Powierzchnia: 32 km2
Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 21°04′E, szerokość geograficzna: 51°04′N
Prawa miejskie: nadanie praw — 1624 (obecna dzielnica miasta: Wierzbnik), utrata — 1870 (obecna dzielnica miasta: Wierzbnik); nadanie praw — 1916 (obecna dzielnica miasta: Wierzbnik; połączony z miejscowością: Starachowice w 1931)
Oficjalne strony WWW: www.um.starachowice.pl
rozwinięty przemysł środków transportu (autobusy, montownia ciągników siodłowych), metal., metalurgiczny, maszyn., drzewny, miner., obuwniczy, odzieżowy; produkcja wiązek elektr., wyrobów z tworzyw sztucznych, zakład topienia bazaltu; w północnej części S. Specjalna Strefa Ekon. ‘Starachowice’ SA; Starachowickie Centrum Kultury; muzeum regionalne; w dzielnicy Wierzbnik — kościół parafialny (1681–1741, rozbudowa). Na północny wschód od Starachowic rozległe lasy starachowickie, na południowy zachód w Puszczy Świętokrzyskiej rezerwat leśny Wykus (powiat 53 ha) — wielogatunkowy drzewostan, z przewagą jodły, miejsce lęgowe bociana czarnego.
Historia. Osada górniczo-hutn. Zagłębia Staropol.; do 1817 własność cystersów z Wąchocka; w XVI w. w dzisiejszych Starachowicach Górnych czynna kuźnica zarządzana przez rodzinę Starzechowskich; 1789 cystersi zbudowali w S. wielki piec; od 1795 w zaborze austr., od 1809 w Księstwie Warsz., od 1815 w Królestwie Pol., huta przejęta przez rząd; w XIX w. największy w Królestwie ośr. przemysłu metal.; do 1846 uruchomiono 3 wielkie piece, a w pobliżu Starachowic pudlingarnie, walcownię i kopalnie rudy; 1870 S. zakupione przez S. Fraenkla (1875 zał. spółkę akcyjną); od 1885 połączenie kolejowe. W okresie międzywojennym intensywna rozbudowa, do Starachowic włączono Wierzbnik (miasto 1624–1870 i od 1916); 1931–39 pod nazwą Wierzbnik-Starachowicki; 1936–39 jeden z gł. ośr. COP; prawa miejskie 1939. W okresie okupacji niem. 3 obozy pracy przymusowej, m.in. 1942–43 i 1943–44 (łącznie ok. 13 tys. Żydów z Polski i innych krajów, część wywieziona do Auschwitz), 1941–42 getto (ok. 6 tys. osób, ok. 4,5 tys. wywiezionych do ośr. zagłady w Treblince); rejon działalności partyzanckiej, m.in. zgrupowania AK pod dowództwem porucznika J. Piwnika („Ponury”); 1939–49 pod nazwą Starachowice-Wierzbnik; 1952–75 siedziba powiatu (iłżeckiego) i od 1999.
Bibliografia
J. PAZDUR Starachowice — osiedle i zakłady do 1939 r., Wrocław 1968.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia