Środowiska wodno-błotne

Środowiska wodno-błotne

Według definicji sformułowanej w Konwencji Ramsarskiej, obszary wodno-błotne są to tereny bagien, błot i torfowisk lub zbiorniki wodne naturalne i sztuczne, stałe i okresowe, o wodach stojących lub płynących, słodkich, słonawych lub słonych, łącznie z wodami morskimi, których głębokość podczas odpływu nie przekracza 6 m. Inne definicje zawężają zakres pojęciowy mokradeł do obszarów, gdzie czynnikiem decydującym o właściwościach i produktywności gleb, a także o zbiorowiskach roślin i zwierząt jest nasycenie wodą. Obszary wodno-błotne mają charakter przejściowy pomiędzy ekosystemami wodnymi a lądowymi i często są wyodrębniane jako osobna grupa środowisk. Ich cechą wspólną jest przesycenie wodą, występowanie specyficznych gleb i roślin (tzw. hydrofitów). Tereny podmokłe występują zarówno w górach, jak i na nizinach, w tropikach i w tundrze, na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. Ich rola w biosferze jest ogromna. Retencjonują wodę, związki węgla, filtrują zanieczyszczenia i składniki biogenne odpływające z lądów, przeciwdziałają erozji i powodziom, podtrzymują bodaj największą różnorodność form życiowych spośród wszystkich środowisk biosfery

Na świecie istnieją różne systemy klasyfikacji mokradeł. Główne kryteria wyróżniania obszarów podmokłych obejmują ich położenie, stosunki hydrologiczne, warunki troficzne i typ roślinności. Wszystkie te czynniki są ściśle powiązane, co utrudnia stworzenie jednorodnej klasyfikacji. Osobnym problemem jest niejednoznaczność terminów stosowanych w różnych językach i często nie mających odpowiedników w języku polskim. Ogólnie wyodrębnia się mokradła torfotwórcze (torfowiska) oraz grupę bagiennych biotopów, w których nie tworzy się torf.

W Polsce najczęściej stosuje się klasyfikację mokradeł opartą o cechy florystyczno-fitosocjologiczne. Nieco inny podział obejmuje cztery grupy, wyróżniane na podstawie sposobu zasilania obszaru w wodę. Pierwszą grupę stanowią tzw. mokradła ombrogeniczne, które powstają najczęściej na obszarach górskich i wyżynnych. Zasilane są niemal wyłącznie wodami opadowymi. Są bardzo ubogie, często kwaśne. Porasta je roślinność torfowisk wysokich i przejściowych. Mokradła topogeniczne powstają przeważnie w strefie przybrzeżnej jezior. Są zasilane poprzez podsiąkanie zastoiskowych wód gruntowych. Tworzą się na nich torfowiska niskie. Niekiedy przekształcają się one w torfowiska wysokie i przejściowe. Mokradła soligeniczne (wodno-gruntowe) występują na wyżej położonych terasach rzecznych. Są zasilane przez boczny dopływ wód gruntowych, a czasem zalewane wodami powierzchniowymi. Z kolei mokradła fluwiogeniczne powstają w dolinach rzecznych, podlegają częstym zalewom i użyźnianiu przez wody powierzchniowe. Są to bardzo różnorodne i zwykle bardzo żyzne środowiska. Rozwijają się na nich m.in. lasy łęgowe.

Taida Tarabuła

Biebrzański Park Narodowy

Torfowisko niskie, Kotlina Biebrzańska

Ols