Rząd Narodowy,
najwyższa władza podczas pol. powstań nar. w XIX w.
Rząd Narodowy
Encyklopedia PWN
Rząd Narodowy w powstaniu listopadowym powołany przez sejm 30 I 1831 w składzie: przedstawiciele partii zachowawczej — A.J. Czartoryski (prezes) i S. Barzykowski, kaliszanie — W. Niemojowski i T. Morawski, oraz reprezentant lewicy sejmowej — J. Lelewel; Rządowi Narodowemu podlegali mianowani przezeń ministrowie jako kierownicy poszczególnych resortów; po wypadkach 15 VIII 1831 Rząd Narodowy upadł, a władzę dyktatorską objął J. Krukowiecki jako prezes Rady Ministrów; od 7/8 IX do końca powstania prezesem rządu był B. Niemojowski. Rząd Narodowy w rewolucji krakowskiej utworzony 22 II 1846 w składzie: L. Gorzkowski, J.J. Tyssowski, A. Grzegorzewski; trwał do ogłoszenia dyktatury Tyssowskiego (24 II 1846). Rząd Narodowy w powstaniu styczniowym, od 22 I 1863 działał jako Tymczasowy Rząd Narodowy wyłoniony z Komitetu Centralnego Narodowego; 10 V 1863 przybrał formalnie nazwę Rządu Narodowego; podlegały mu wydziały odpowiadające ministerstwom; w kwietniu i maju czołową postacią w Rządzie Narodowym był A. Giller, od czerwca do września — K.K. Majewski; w rządach „majowym” i „wrześniowym” zdobyli na krótko przewagę „czerwoni”; 17 X 1863–10/11 IV 1864 jedynym czł. Rządu Narodowego był R. Traugutt, który sprawował władzę nieograniczoną.
