Ryszard I Lwie Serce
 
Encyklopedia PWN
Ryszard I Lwie Serce, fr. Richard Cœur de Lion, ang. Richard the Lionheart, z dyn. Plantagenetów, ur. 8 IX 1157, Oksford, zm. 6 IV 1199, Châlus k. Limoges,
król Anglii.
Kalendarium
Urodził się 8 IX 1157 w Oksfordzie. Był synem Henryka II, króla Anglii, hrabiego Andegawenii oraz księcia Normandii, i Eleonory Akwitańskiej (do 1152 żony Ludwika VII, króla Francji); 1170 został hrabią Poitou i księciem Akwitanii (dziedzictwo matki).
Krnąbrny syn
W latach 1173–74 podniósł wraz z braćmi Henrykiem Młodym i Godfrydem bunt przeciwko ojcu (zapewne nie bez zachęty ze strony matki, rozżalonej jego niewiernością); następnie uczestniczył w licznych walkach między Plantagenetami we Francji; 1188 sprzymierzył się przeciw ojcu z królem Francji, Filipem II Augustem, któremu złożył hołd ze swych francuskich posiadłości. W trakcie walk ojciec zmarł (6 VII 1189), a ponieważ Henryk Młody i Godfryd też już nie żyli, koronował się na króla Anglii (3 IX 1189) i objął domeny rodowe we Francji. W VII 1190, po zgromadzeniu funduszy (m.in. przez sprzedaż królewszczyzn) i przekazaniu spraw państwowych matce i biskupowi Wilhelmowi Longchampowi, ruszył z Filipem II Augustem na III wyprawę krzyżową (krucjaty).
Krzyżowiec
W drodze do Ziemi Świętej zatrzymał się na Sycylii, gdzie ogłosił swoje zaręczyny z Berengarią, księżniczką Nawarry; wkrótce po opuszczeniu wyspy (10 IV 1191) jego flotylla została rozproszona przez burzę, kilka statków dotarło na Cypr, którego władca, Izaak Kommen, zachował się niegodziwie wobec krzyżowców (była wśród nich także Berengaria); powiadomiony o tym Ryszard przybył z resztą flotylli, zajął wyspę i uwięził Izaaka Kommena; 12 V w Limassol wziął ślub z Berengarią. 5 VI 1191 odpłynął z Cypru i po trzech dniach wylądował pod Akką, przyłączając się do krzyżowców (m.in. Filipa II Augusta) oblegających miasto; po kapitulacji Akki (14 VII 1191) — gdy król Francji z częścią krzyżowców wrócił do Europy — kontynuował na czele pozostałych łacinników walkę z Salah ad-Dinem (Saladynem); mimo zwycięstwa pod Arsofem (7 IX 1191) nie zdecydował się na oblężenie Jerozolimy; 2 IX 1192 zawarł 5-letni rozejm z muzułmanami.
W cesarskiej niewoli
W drodze powrotnej przez ziemie podległe cesarzowi Henrykowi VI został 12 XII 1192 uwięziony pod Wiedniem przez księcia Leopolda V austriackiego, którego upokorzył pod Akką, beszczeszcząc jego proporzec; wydany następnie cesarzowi był przetrzymywany na zamkach w Dürnstein, Ochsenfart i Trifels. Za jego uwolnienie Henryk VI zażądał 100 tys. funtów szterlingów, czyli 34 t srebra. Po wpłaceniu większości okupu i złożeniu hołdu lennego został 2 II 1194 zwolniony; w marcu przybył do Anglii i 17 IV 1194 w Winchesterze ponownie się koronował.
Wojna z królem Francji
Już 12 V wyruszył do Normandii zajętej po jego uwięzieniu przez Filipa II Augusta i 13 VI pobił go pod Vendôme, ale mimo tego zwycięstwa wojna przeciągała się. Po śmierci Henryka VI (28 IX 1197) książęta niemieccy zaproponowali mu koronę cesarską, której przyjęcia — zaabsorbowany walką o Normandię — odmówił. 13 I 1199 zawarł z Filipem II Augustem 5-letni rozejm i pojechał do zamku Château-du-Loir w Akwitanii.
Rycerska śmierć
Kiedy dowiedział się, że Achard, hrabia Châlus, zatrzymał wykopany z ziemi skarb, który wg prawa należał się władcy, postanowił mu go odebrać; pod Châlus został trafiony w ramię strzałą z kuszy; rana, z powodu zakażenia, okazała się śmiertelna; zmarł 6 IV 1199 w obecności matki i został pochowany w opactwie Fontevrault; tron odziedziczył młodszy brat, Jan bez Ziemi, któremu Ryszard już wcześniej wybaczył spiski z Filipem II Augustem.
Ryszard Lwie Serce pozostawił po sobie sławę króla żołnierza, dobrego wodza i rycerza walczącego pod sztandarami chrześcijaństwa; był dzielny, porywczy, hojny, butny i lekkomyślny; tworzył pieśni, a rychło sam stał się ich bohaterem. W swym angielskim królestwie był prawie stale nieobecny, choć obciążał je kosztami wypraw i okupu.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Ryszard I Lwie Serce, miniatura z manuskryptu Liber ad honorem Augusti (1195–97), przedstawiająca pojmanie króla przez rycerzy Leopolda V (u góry) oraz hołd złożony Henrykowi VI — Bürgerbibliothek, Bernofot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia