Raczyńscy

Raczyńscy,

rodzina magnacka herbu Nałęcz, pochodząca z okolic Nakła w Wielkopolsce.

W 2. poł. XVII w. podzielili się na 2 linie: starszą, później zw. kurlandzką, i młodszą wielkopolską, z czasem magnacką. Ze starszej, istniejącej do dziś, pochodził Ignacy, ur. 1741, zm. 1823, od 1794 biskup poznański, od 1806 arcybiskup gnieźnieński. Twórcą potęgi linii wielkopol. był Michał Kazimierz, ur. 1650, zm. 1737, początkowo związany z Radziwiłłami, później gorliwy zwolennik Augusta II, któremu zawdzięczał karierę uwieńczoną urzędem wojewody poznańskiego; ze średniozamożnego szlachcica, dzięki przedsiębiorczości, stał się jednym z najbogatszych magnatów wielkopolskich. Jego wnuk Kazimierz, ur. 1739, zm. 1824, marszałek nadworny koronny, zwolennik Familii i Stanisława Augusta Poniatowskiego, jeden z przywódców stronnictwa dworskiego. Wnuk Kazimierza, Atanazy, ur. 1788, zm. 1874, dyplomata pruski, historyk sztuki i kolekcjoner. Jego brat Edward, ur. 1786, zm. 1845, polityk konserwatywny, ekscentryk, wydawca licznych źródeł hist., fundator gmachu i księgozbioru Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu. Syn Edwarda, Roger Maurycy, ur. 1820, zm. 1864, podczas Wiosny Ludów 1848 działacz polityczny, potem publicysta o poglądach demokratycznych. Syn Rogera Maurycego, Edward Aleksander, ur. 1847, zm. 1926, kolekcjoner i mecenas sztuki, utworzył galerię malarstwa, dla której wybudował w Rogalinie specjalny pawilon. Synami Edwarda Aleksandra byli: Karol Roger, ur. 1878, zm. 1946, pionier i organizator automobilizmu pol., Roger Adam, ur. 1889, zm. 1945, wojewoda poznański, ambasador w Rumunii (1936–40), oraz Edward, ur. 1891, zm. 1993, dyplomata i polityk, delegat Polski przy Lidze Narodów, od 1934 ambasador w Londynie, 1941–43 min. spraw zagranicznych; po 1945 jeden z gł. przywódców emigracji, 1979–86 Prezydent RP na uchodźstwie.

Krzysztof Chłapowski