Quito

Quito

[kịto] ,

Villa de San Francisco de Quito,

stolica Ekwadoru, 24 km na południe od równika, w Andach, na południowych stokach wulkanu Pichincha, na wys. 2850 m, jedna z najwyżej położonych stolic świata; ośrodek adm. prow. Pichincha.

— 1,9 mln mieszk., zespół miejski 2,2 mln (2008); drugie po Guayaquil miasto kraju; jeden z gł. ośr. gosp. Ekwadoru; przemysł spoż., włók., skórz.-obuwniczy, odzieżowy, chem., rafineria ropy naftowej; ośrodek handlowy regionu roln.; węzeł kol. i drogowy (Droga Panamer.) połączony z Guayaquil; międzynar. port lotn.; szkoły wyższe (m.in. 2 uniw., zał. 1769 i 1946, akad. med., politechnika.); biblioteki; obserwatorium astr.; ośr. turyst.; liczne muzea, m.in. sztuki kolonialnej, historii Q., archeol., etnograficzne.

Historia.

W okresie prekolumbijskim stol. państwa indiańskiego, w końcu XV w. włączonego do imperium Inków; od 1527 stol. północnej części imperium, podległej Atahualpie; 1534 zdobyte i zniszczone przez Hiszpanów, którzy zał. na jego miejscu miasto hiszp.; w XVI–XVIII w. ośr. polit. (od 1563 siedziba audiencji), gosp. i kult. wicekrólestwa Peru; do 1809 walki antyhiszp. (1822 Quito wyzwolone); do 1830 stol. prow. Quito w granicach Wielkiej Kolumbii; od 1830 stol. Ekwadoru; w XIX w. centrum życia gosp. i polit., gł. ośr. konserwatystów; w XX w. straciło na znaczeniu na rzecz m. Guayaquil.

Zabytki.

Z okresu kolonialnego, m.in. zespoły późnorenes. i barok. klasztorów (XVI–XVIII w.): S. Francisco z kościołem (1534–1605) o bogato dekorowanym wnętrzu w stylu mudéjar, La Merced, S. Domingo, S. Agustin, La Compañia, Carmen Antiguo, Carmen Moderno; katedra (XVI–XVIII w.); pałac rządowy (1747, dawna rezydencja król.), liczne domy i pałace (m.in. Dom Inkwizycji); budowle użyteczności publicznej z XIX w., m.in.: uniw., obserwatorium astr., uczelnie, teatr Sucre, pałac prezydenta, pałac sprawiedliwości, mosty. Zabytkowy zespół staromiejski wpisany na Listę Świat. Dziedzictwa Kult. i Przyr. UNESCO.

Quito, widok ogólny