Pszczyna

rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Pszczyna,

m. powiatowe w województwie śląskim, na Równinie Pszczyńskiej, nad Pszczynką.

Ludność miasta: ogółem — 26 tys. mieszkańców (2013)

Gęstość zaludnienia: 1 181,8 os/km² (2013)

Powierzchnia: 22 km²

Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 18°57′E, szerokość geograficzna: 49°58′N

Prawa miejskie: nadanie praw — 1327

Oficjalne strony WWW: www.pszczyna.pl

Wczesnośredniowieczna osada (X w.?); prawa miejskie 1303; od XII w. własność Piastów raciborskich, od 1336 — Przemyślidów, 1480–1517 — Piastów cieszyńskich, następnie niem. rodzin magnackich; od 1327 pod zwierzchnictwem Czech, dzieliła losy polit. Śląska; od 1742 w państwie pruskim; w XIX w. ośr. polskości (prasa pol., m.in. „Tygodnik Polski”, „Przyjaciel Ludu”); udział mieszkańców w powstaniach śląskich 1919–21; w wyniku plebiscytu 1921 powróciła do Polski; 1817–1975 siedziba powiatu; 1975 do P. włączono m.in. uzdrowisko Goczałkowice Zdrój i Rudołtowice. Przemysł: maszyn. (urządzenia mech.), drzewny, odzieżowy, poligraficzny i spoż.; zakłady doświadczalne Inst. Warzywnictwa i Inst. Przemysłu Org.; węzeł kol.; ośr. obsługi ruchu turyst.; dom wycieczkowy PTTK; muzea (m.in. Zamkowe — jedno z najbogatszych zbiorów wnętrz zabytkowych w Polsce, Prasy Śląskiej), skansen budownictwa lud. Zagroda Wsi Pszczyńskiej; barok. kościół (XVII w., 1754, przebudowany); pałac (1743–67, z pozostałościami XV–XVI w., przebudowany w stylu neobarok. dla Hochbergów von Pless 1870–74) — ob. Muzeum Zamkowe, brama pałacowa, zw. Wartą (1687), park krajobrazowy (XVIII–XIX w.); barok. ratusz (1658), kościół parafialny (1754), klasycyst. dwór, zw. Ludwikówką (ok. 1800); liczne barok. i klasycyst. kamienice (XVIII, 1. poł. XIX w.). W pobliskiej wsi Jankowice rezerwat żubrów (zał. 1865).

Pszczyna, pałac książęcy