Priena

Priena, Priḗnē,

starożytne miasto greckie w Azji Mniejszej, w pobliżu ujścia rzeki Meander (ob. Menderes) do Morza Egejskiego; obecnie ruiny Prieny około 17 km na południowy zachód od miasta Söke w Turcji.

Założone ok. 1000 p.n.e. przez Jonów; w poł. IV w. p.n.e. przeniesiona (wskutek ciągłych wylewów rzeki) na południowy stok pobliskiego wzgórza Mykale (wg planu Hippodamosa z Miletu dla ok. 4 tys. mieszk.); rozkwit w III–II w. p.n.e. Wykopaliska (ekspedycja niem. 1895–98) odsłoniły ruiny miasta na 4 tarasach z prostokątną siatką ulic, murami obronnymi i kilkoma bramami (gł. od wschodu); w centrum (na 2. tarasie) prostokątna agora zamknięta doryckimi stoa (II w. p.n.e.), buleuterion (ok. 200 p.n.e.) i okręg kultowy Zeusa (III w. p.n.e.); wyżej gł. świątynia (jońska) miasta dedykowana Atenie Polias (334 p.n.e.) i teatr (III–II w. p.n.e.); pod szczytem akropolu — sanktuarium Demeter i Kory (III w. p.n.e.); wokół centrum domy mieszkalne różnej wielkości z wewn. dziedzińcem i studnią, bez urządzeń sanitarnych; na trzecim i pierwszym tarasie 2 gimnazjony. Współczesne oceny zastosowania w Prienie szachownicowego planu bardzo rozbieżne — od entuzjastycznych dla jego walorów estetycznych po krytyczne.

Priena, ruiny miasta na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, u ujścia rzeki Meander (Turcja)