Nowodworskiego Kolegium,
szkoła przygotowawcza przy Akad. Krak., zał. 1588 w Krakowie jako pierwsza z tzw. kolonii akademickich;
Nowodworskiego Kolegium
Encyklopedia PWN
było to gimnazjum humanist. o rozszerzonym programie historii i języka pol.; kierowane przez profesorów Akad. Krak., którzy także oprac. podręczniki, odznaczało się wysokim poziomem nauczania; podstawy materialne zapewniła szkole fundacja B. Nowodworskiego, także późniejsze zapisy wspierały jej działalność, umożliwiając konkurowanie z bezpłatnymi kolegiami jezuickimi; 1634 protektorat nad szkołą objął król Władysław IV Waza; z pocz. XVIII w. sytuacja materialna szkoły pogorszyła się, a jej poziom obniżył; ponowny okres świetności Kolegium Nowodworskiego przeżywało po reformie przeprowadzonej 1777 przez H. Kołłątaja na polecenie Komisji Edukacji Nar.; do tradycji Kolegium należało patriotyczne i obywatelskie wychowanie młodzieży. W 1801 przejęte przez władze austr. (próba germanizacji), od 1818 działało pod nazwą Gimnazjum św. Anny, do 1846 — jedyne w Krakowie; 1850 zgermanizowane, zrepolonizowane w dobie autonomii (od 1867), zrównane z innymi gimnazjami galiccyjskimi; od 1919 Gimnazjum, a ob. Liceum im. B. Nowodworskiego.