Mützenmacher Józef (Josek)
 
Encyklopedia PWN
Mützenmacher, Mitzenmacher, Józef (Josek), używał także nazwisk: J. Kamiński, Jan Berdych, Jan Stopiński, Jan Roszkowski, pseud. Mieczysław Redyko, Jan Alfred Reguła i in., ur. 1901 lub 1903, Mława, zm. 30 XII 1947, Łódź,
działacz komunist., agent służb specjalnych, z zawodu tapicer.
Od 1919 w KPRP (od 1925 KPP), w okresie wojny pol.-bolszewickiej 1919–21 w milicji lud. w Mławie (1920), później w ZSRR słuchacz Komunist. Uniw. Mniejszości Nar. Zachodu; od 1924 w Polsce działacz KZMP, od 1926 sekr. KC; 1927–31 więziony za działalność komunist., zapewne wówczas zwerbowany przez pol. wywiad. W 1931 w ZSRR wykładowca Komunist. Uniw. Mniejszości Nar. Zachodu, od 1932 czł. Sekretariatu Krajowego KC KPP. Uśmiercony fikcyjnie przez pol. wywiad, pod przybranym nazwiskiem J. Kamiński pracował jako urzędnik kolei, a następnie w Inst. Nauk. Badania Komunizmu; jednocześnie współpracownik Ministerstwa Spraw Wewn., na jego zlecenie napisał wówczas, pod pseud. J.A. Reguła, wartościową pracę Historia Komunistycznej Partii Polski w świetle faktów i dokumentów (1934, wyd. poza cenzurą 1989, wznow. 1994). W okresie II wojny światowej współpracownik antykomunist. wywiadu Delegatury Rządu RP na Kraj oraz jednocześnie Gestapo; w tym czasie autor artykułów o charakterze antykomunist. zamieszczanych na zamówienie władz niem. w tzw. prasie gadzinowej w Białymstoku i Krakowie. Po wojnie we Wrocławiu jako J. Roszkowski czł. PPR i działacz Związku Zawodowego Kolejarzy. Prawdziwe nazwisko M. władze bezpieczeństwa ustaliły po jego śmierci.
Bibliografia
A. Garlicki Dzieje prowokacji, „Przegląd Historyczny” 1992 z. 3;
H. Piecuch Akcje specjalne. Od Bieruta do Ochaba, Warszawa 1996.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia