Mickiewicz Adam, Grażyna
 
Mickiewicz Adam, Grażyna. Powieść litewska
Powieść poetycka A. Mickiewicza, powstała 1822 w Kownie i Wilnie (być może częściowo w Szczorsach, gdzie poeta gromadził materiały historyczny), opublikowana t. 2 Poezji 1823 w Wilnie. Utwór, osnuty na tle walk litewskich książąt dzielnicowych z władzą wielkoksiążęcą, kontynuuje regionalizm litewski manifestowany w t.1 Poezji. Bohaterka tytułowa, przeciwstawiając się partykularnym planom męża, księcia nowogródzkiego Litawora, szukającego u Krzyżaków pomocy przeciw Witołdowi, doprowadza do bitwy z Zakonem i ginie, dowodząc wojskiem przebrana za księcia; Litwini zwyciężają dzięki „czarnemu rycerzowi”, Litaworowi, który popełnia samobójstwo na stosie pogrzebowym żony. Dominantę ideową utworu stanowi patriotyzm, wyrastający z romantycznego pojmowania narodowości; główną nosicielką tej idei jest Grażyna, w finale sławiona w ludowej pieśni. Sensacyjna, pozbawiona elementów cudowności akcja nawiązuje do poetyki zagadki („detektywistyczne” dochodzenie narratora, Rymwida i giermka, rozbicie utworu na właściwą „powieść” i wyjaśniający Epilog wydawcy). Archaizacja języka i realia archeologiczne, poparte obszernymi, erudycyjnymi przypisami, wytwarzają skottowski koloryt historyczny, pycha Litawora i tajemniczość w reakcjach bohaterki ujawniają tendencje byronowskie. Łącząc zastane konwencje epickie (Homer, T. Tasso, L. Ariosto, Voltaire, Ch.M. Wieland) z technią byronowsko-scottowską, poemat stanowi przejściowe, majace jeszcze cechy klasycystyczne, ogniwo w rozwoju gatunku. Żywotność zapewniło mu znakomite zharmonizowanie różnorodnych czynników i patriotyczna wymowa.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia