Lyon
 
Encyklopedia PWN
Lyon
[lją] Wymowa,
m. w środkowej Francji, przy ujściu Saony do Rodanu;
ośr. adm. regionu Owernia-Rodan-Alpy i dep. Rhône; drugie, po Paryżu, miasto kraju; rozwinięty przemysł: chem. (gł. włókna sztuczne i wyroby farm. w zakładach Rhône-Poulenc i Institut Mérieux), metal., maszyn., samochodowy (zakłady Renault), elektroniczny, odzieżowy, obuwniczy, spoż.; tradycyjny ośr. przemysłu jedwabniczego. ważny ośrodek handl.-finansowy; siedziba wielkich banków: Société Lyonnaise de Banque, Crédit Lyonnais; giełda; wielobranżowe targi międzynar.; duży węzeł kol. i drogowy, międzynarodowy port lotniczy (Satolas), port rzeczny. Ośrodek kult.-nauk. i turyst.; akad. nauk (zał. 1700), liczne szkoły wyższe, m.in. 4 uniw. (zał. 1809, przekształcony 1970–73 w 3 uniw., ponadto uniw. katol. 1875); instytuty nauk.-badawcze; muzea, m.in.: sztuk pięknych (w dawnym opactwie Benedyktynów), sztuk dekoracyjnych, tkactwa (jedno z najbogatszych na świecie), sztuki orientalnej (Musée Guimet), historii L. i marionetek. Na południe od L., w Feyzin rafineria ropy naftowej.
Historia. Założone 43 r. p.n.e. jako kolonia rzym., następnie gł. ośr. Galii (Lugdunum); w II w. przyjęło chrześcijaństwo; ok. 470 opanowane przez Burgundów (siedziba ich królów); 534 zdobyty przez Franków; 879 przy Królestwie Burgundii, 1032 — w cesarstwie niem., następnie w posiadaniu arcybiskupów; od 1193 samorząd miejski, 1307 włączony do Francji; od XIV w. jeden z gł. ośr. handl. o znaczeniu międzynar. (targi liońskie, 1506 giełda, domy bankowe); od końca XV w. ośr. drukarstwa (liczne wydania Rabelais’go, Dantego, Petrarki i in.) oraz tkactwa (manufaktury jedwabiu); w XVII–XVIII w. drugie po Paryżu centrum handl.-finansowe Francji; w czasie rewolucji fr. 1789 ośr. żyrondystów, którzy 1793 wywołali powstanie przeciw jakobinom; zniszczone miasto podniosło się z upadku w okresie I Cesarstwa; 1831 i 1834 powstania tkaczy, żądających reform ekon. i polit.; od 2. poł. XIX w. jedno z największych miast przem. Francji.
Zabytki. Ruiny teatru, odeonu, amfiteatru i akweduktów z czasów galorzym.; kościoły m.in.: St. Irénée z kryptą z V w., rom. bazylika Benedyktynów St. Martin d’Ainay (XII w.), rom.-got. katedra St. Jean (XII–XV w.), St. Paul (XV), St. Nizier (XV–XVI w.); szpital (XVIII w.); ratusz (XVII w.); domy zabytkowe (XV–XVIII w.) — hist. centrum L. wpisane na Listę Świat. Dziedzictwa Kult. i Przyr. UNESCO.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Lyon, widok ogólny, na pierwszym planie stare miasto (Francja)fot. A. Pływacz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia