Kruszwica
 
Encyklopedia PWN
Kruszwica,
miasto w województwie kujawsko-pomor., w powiecie inowrocławskim, na Pojezierzu Gnieźnieńskim, nad jez. Gopło.
Ludność miasta: ogółem — 8,8 tys. mieszkańców (2019)
Gęstość zaludnienia: 1 258,4 os/km2 (2019)
Powierzchnia: 7 km2
Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 18°18′E, szerokość geograficzna: 52°41′N
Prawa miejskie: nadanie praw — przed 1303
Oficjalne strony WWW: www.kruszwica.um.gov.pl
Ośr. przemysłu spoż., ponadto drobne przetwórstwo chem. i drzewne; gospodarstwo rybackie; ośr. turyst. i sportów wodnych (szlak kajakowy Gopło–Noteć); w południowej części K. fragment rezerwatu krajobrazowego Nadgoplański Park Tysiąclecia.
Historia. W pocz. epoki żelaza gród na wyspie (ob. płw. Ostrów Rzępowski) i otwarte osady ludności kultury łużyckiej; po zniszczeniu przez Scytów, w okresie późnolateńskim, osada kultury przeworskiej, VI–VII w. osada prapol. (odkopana na Starym Rynku); w poł. X w. gród z podgrodziem na wyspie (ob. półwysep z Mysią Wieżą, w K. zlokalizowana legenda o Popielu), otoczone wałem drewniano-ziemnym; w X w. jeden z gł. ośr. rzemieślniczo-handl. państwa Polan (m.in. produkcja szkła — odkryto 20 pieców, garncarstwo, kowalstwo, złotnictwo; eksploatacja salin) na skrzyżowaniu szlaków handl. lądowych i wodnych; w XI w. w monarchii wczesnopiastowskiej; w XI–XII w. siedziba biskupstwa, w XII w. kasztelania; powstanie nowych ośr. (Inowrocław, Włocławek) przyczyniło się do utraty w XIII w. dotychczasowego znaczenia; prawa miejskie 1303; w XV w. starostwo grodowe; lokalny ośr. usługowo-rzemieślniczy; zniszczona w poł. XVII w. przez Szwedów — podupadła; od 1772 w zaborze pruskim; w XIX w. ośr. roln. o niewielkim znaczeniu; od końca XIX w. powolna industrializacja (cukrownia, rzeźnia); od 1889 połączenie kol. z Inowrocławiem; 1919 wyzwolona przez powstańców wielkopol. wróciła do Polski.
Zabytki. Romańska kolegiata (1120–40, przebudowy 1586 i 1856–59, reromanizowana po 1945); ruiny zamku Kazimierza III Wielkiego (poł. XIV w.) z Mysią Wieżą.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Kruszwica, kolegiata romańska pw. Św. Piotra i Pawła fot. T. Kniołek/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia