Kraków, Teatr im. Juliusza Słowackiego
 
Kraków, Teatr im. Juliusza Słowackiego
rodzaj budowli — teatr
architekci — Jan Zawiejski
daty — 1891–1893
lokalizacja — Kraków, Plac Św. Ducha
Najciekawszy przykład architektury teatralnej, nawiązującej do dokonań sztuki francuskiej.
Pogarszający się stan Starego Teatru zwrócił uwagę rajców krakowskich na potrzebę wzniesienia nowego przybytku Melpomeny. Inicjatywę taką zgłoszono już w 1873, ale do jej realizacji doszło dopiero w ostatniej dekadzie stulecia. Na miejsce inwestycji wybrano położony w pobliżu Bramy Floriańskiej teren średniowiecznego jeszcze szpitala Św. Ducha. Obok starych gmachów dawnego klasztoru Duchaków i właściwego szpitala stały tam dwa gotyckie kościoły Św. Ducha i Św. Krzyża. Mimo protestów wielu miłośników zabytków magistrat zdecydował się na rozbiórkę zespołu (z wyjątkiem kościoła Św. Krzyża). Broniący pomników przeszłości Jan Matejko zrzekł się wówczas honorowego obywatelstwa miasta.
W latach 1891–93 zrealizowano konkursowy projekt Jana Zawiejskiego, który stworzył dzieło wzorowane na paryskiej Operze autorstwa Charlesa Garniera. Historyzujący gmach, otrzymał neorenesansowy w większości kostium, wykorzystujący m.in. ornamenty z pobliskich sukiennic. Fasadę i elewację zdobią liczne figury alegoryczne dłuta Tadeusza Błotnickiego, Alfreda Dauna, Michała Korpala i Mieczysława Zawiejskiego.
Prawdziwie pompierski wystrój otrzymały klatka schodowa i widownia, kapiące od złota, pełne luster, rzeźb, pompejańskich malowideł. Jednak główną ozdobą liczącej blisko tysiąc miejsc widowni jest od 1894 roku słynna malowana kurtyna Henryka Siemiradzkiego, o bogatej alegoryczno-symbolicznej treści. Przed teatrem stoi popiersie Aleksandra Fredry, pierwotnie przewidzianego na jego patrona, ale w 1909 roku władze miasta nadały instytucji imię Juliusza Słowackiego.
Na scenie teatru odbyło się wiele ważnych wydarzeń artystycznych, m.in. premiera Wesela Stanisława Wyspiańskiego (1901), a nawet pierwszy na ziemiach polskich pokaz kinematografu (1896). Dziś scena służy także krakowskiej Operze.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Kraków, Teatr im. Juliusza Słowackiego fot. M. Kowalewski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Godebski Cyprian, pomnik Aleksandra Fredry przed Teatrem Słowackiego w Krakowie, 1900 fot. J. Twaróg/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Kraków, Teatr im. J. Słowackiego fot. P. Jamski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Kraków, Planty (okolice Teatru im. J. Słowackiego)fot. S. Stachowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Jaroszewska Zofia w roli Julii w Cocktail Party T.S. Eliota, w reż J. Glińskiego, Teatr im Słowackiego w Krakowie, 1972fot. ZASP/Dział Dokumentacji
Siemiradzki Henryk, kurtyna dla Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, 1894 fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Słowacki Juliusz, Fantazy, reż. H. Szletyński, 1954 — Teatr im. J. Słowackiegofot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia