Kędzierzyn-Koźle

rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Kędzierzyn-Koźle,

m. powiatowe w województwie opolskim, w Kotlinie Raciborskiej, u ujścia Kłodnicy do Odry.

Ludność miasta: ogółem — 60,9 tys. mieszkańców (2019)

Gęstość zaludnienia: 490,7 os/km² (2019)

Powierzchnia: 124 km²

Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 18°12′E, szerokość geograficzna: 50°21′N

Prawa miejskie: nadanie praw — 1951

Oficjalne strony WWW: www.kedzierzynkozle.pl

duży ośr. przemysłu chem., m.in. Zakłady Azotowe „Kędzierzyn” (uruchomione 1952 na terenie poniem. fabryki benzyny syntet.), Zakłady Chem. „Blachownia”, zlikwidowane 1999, z których powstały m.in. Petrochemia-Blachownia, PCC Synteza, PCC WęglopochodneZakłady Chem. „Blachownia”; ponadto przemysł energ., maszyn. (urządzenia dla przemysłu chem. i drzewnego, zakłady mech.), stocznia rzeczna oraz zakłady przemysłu skórz., tartak, zakłady graficzne, przerobu złomu metali, zakłady przemysłu spoż. (m.in. zespół spichrzy i młynów, mleczarnia); wiele przedsiębiorstw budowlano-montażowych; ważny węzeł kol. i port rzeczny (Koźle); 1970 uruchomiono odgałęzienie Kanału Gliwickiego — Kanał Kędzierzyński, stanowiący drogę wodną do zakładów azotowych; ośr. nauk. (Inst. Ciężkiej Syntezy Org.) i oświat. (m.in. Zespół Szkół Żeglugi Śródlądowej, Zespół Szkół Chem.). Największy na Opolszczyźnie radziecki cmentarz wojenny (ok. 18,2 tys. żołnierzy).

Historia.

Powstało 1975 przez połączenie 4 sąsiednich miast: Kędzierzyna, Koźla, Kłodnicy, Sławięcic. Wieś Kędzierzyn znana od XIII w.; od XIV w. pod zwierzchnictwem Czech, dzieliła losy polit. Śląska; od 1742 w państwie pruskim; rozwój Kędzierzyna związany z budową Kanału Kłodnickiego (1788–1812) oraz połączeń kol. (1846 z Wrocławiem i Gliwicami, 1847 z Wiedniem); w 2. poł. XIX w. węzeł kol. i duże osiedle kolejarzy i pracowników transportu wodnego; 1921 teren walk w czasie III powstania śląskiego; objęty plebiscytem, pozostał w granicach Niemiec; 1939 koncern IG Farben zbudował pod Kędzierzynem zakłady chem. (zniszczone podczas II wojny światowej, odbud.); 1940–45 na terenie Kędzierzyna oraz Blachowni Śląskiej, Koźla i Sławięcic filia obozu koncentracyjnego Auschwitz oraz ponad 40 obozów pracy i komand roboczych, przez które przeszło ok. 50 tys. więźniów różnej narodowości, gł. Polaków i Żydów z Polski, zmuszonych do pracy przy budowie i eksploatacji fabryki benzyny syntet. koncernu Oberschlesische Hydrierwerke AG, w zakładach IG Farben, porcie rzecznym i in.; od 1945 w Polsce; prawa miejskie 1951; od 1999 siedziba powiatu.

Kędzierzyn-Koźle, port rzeczny w dzielnicy Koźle