Kałdus

Kałdus,

wczesnośredniow. zespół osadniczy, identyfikowany ze Starym Chełmnem (Chełmno, w woj. kujawsko-pomor.), wspomnianym w dokumencie fundacyjnym klasztoru w Mogilnie z 1065 lub 1146;

badania archeol. wykazały, że na krawędzi doliny Wisły, u stóp tzw. Wzgórza Św. Wawrzyńca, prawdopodobnie już VII–VIII w. powstało pogańskie miejsce kultowe, w którym w 2. poł. X w. umieszczono ołtarz ofiarny; u schyłku X w. wzniesiono tam gród, otoczony wałem drewniano-ziemnym; przy dawnym ołtarzu w 1. poł. XI w. rozpoczęto budowę murowanej bazyliki, wkrótce zaniechaną, wznowioną w 2. poł. XII w.; w pobliżu grodu rozwinęły się otwarte podgrodzia i cmentarze; na jednym z nich odkryto kilka grobów z przeł. X i XI w. w komorach i z wyposażeniem, które może świadczyć o tym, że były to pochówki drużynników skand. pochodzenia; zespół w K. został opuszczony po zajęciu 1228 ziemi chełmińskiej przez Krzyżaków i rychłej lokalizacji m. Chełmna.