Junius Franciscus (mł.), właśc. François Du Jon, ur. 1589, Heidelberg, zm. 19 XI 1677, Windsor,
filolog i historyk, działający w Holandii i Anglii.
Junius Franciscus
Encyklopedia PWN
Wykształcony w Lejdzie, od 1621 pracował w Anglii jako bibliolog i bibliotekarz, najpierw bpa Norwich, S. Harsneta, a następnie Th. Howarda, earla Arundel, kolekcjonera książek, obrazów i starożytności. Na zlecenie Howarda oprac. i wydał De pictura veterum [‘o malarstwie starożytnych’] (1637) — historię sztuki antycznej, łączącą dane przekazane przez pisarzy staroż. z wykładem teorii sztuki; uzupełnieniem tej pracy był leksykon artystów staroż. — Catalogus artificium (wyd. 1694). Traktat J. stał się gł. tekstem klasycyzującej teorii sztuki XVII w.; według J. celem sztuki jest naśladowanie najlepszych form natury; konieczne jest rygorystyczne stosowanie reguł sztuki, ale doskonałość polega na wdzięku (gratia) oraz wzniosłości — efektach nie podlegających obliczalnym i definiowalnym kryteriom. Zainspirował malarzy i teoretyków XVII-wiecznego klasycyzmu (N. Poussin, G.P. Bellori, P. Fréart de Chambray), a jego koncepcja wzniosłości i szlachetnej prostoty oddziałała na estetyków i historyków sztuki XVIII w. (A.A. Shaftesbury, J.J. Winckelmann). J. był też jednym z najwybitniejszych filologów uniwersytetu lejdejskiego (1651–75), specjalistą od piśmiennictwa łac. i języków celtyckich.
