Jasło

rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Jasło,

miasto powiatowe w województwie podkarpackim, w Kotlinie Jasielsko-Krośnieńskiej, przy ujściu Ropy i Jasiołki do Wisłoki.

Ludność miasta: ogółem — 35,1 tys. mieszkańców (2019)

Gęstość zaludnienia: 947,6 os/km² (2019)

Powierzchnia: 37 km²

Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 21°28′E, szerokość geograficzna: 49°45′N

Prawa miejskie: nadanie praw — 1366

Oficjalne strony WWW: www.jaslo.pl

w XII–XIII w. wieś, własność opactwa Cystersów z Koprzywnicy; prawa miejskie 1366; od 1369 własność król.; w XV–XVII w. rozwój handlu i rzemiosła; od XVI w. starostwo niegrodowe; od XV w. duże skupisko Żydów (1589 wypędzeni i do XVIII w. zakaz osiedlania); 1772–1918 w zaborze austr.; 1846 jeden z ośr. ruchów chłopskich; od 1884 połączenie kol.; w 2. poł. XIX w. rozwój przemysłu naftowego (destylatornia ropy naftowej, 1890 rafineria); w okresie międzywojennym ośr. ruchu robotniczego; 1939 walki 2. Brygady Górskiej z Niemcami; w okresie okupacji XI 1939–X 1944 niem. więzienie śledcze, przez które przeszło 10–15 tys. więźniów z Polski i z zagranicy; 1941–42 getto (ok. 3 tys. osób, część rozstrzelano, część wywieziono do obozu w Przemyślu, część do ośr. zagłady w Bełżcu); ośr. konspiracji; 5/6 VIII 1943 oddział AK rozbił więzienie i uwolnił 120 więźniów; liczne egzekucje, m.in. w pobliskim lesie k. Warzyc Niemcy rozstrzelali ok. 5 tys. osób; w działaniach wojennych zniszczone w ok. 90%, odbudowane; 1860–1975 i od 1999 siedziba powiatu. Ośr. przemysłu paliwowego (rafineria ropy naftowej, przedsiębiorstwo poszukiwań nafty i gazu), chem. (zakłady tworzyw sztucznych, wytwórnia sadzy techn.) i spoż., ponadto przemysł szklarski (huta szkła — szkło przem. i witrażowe), drzewny i drobne zakłady materiałów budowlanych; węzeł kol.; ośr. turyst. i oświat. (gł. szkolnictwa zaw.); Muzeum Regionalne; Stow. Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego. W pobliżu Jasła w tzw. Fałdzie Potoka złoża ropy naftowej (odkryte 1993).