Janowiec

Janowiec,

w. gminna w woj. lubelskim, w pow. puławskim, na północnym skraju Małopolskiego Przełomu Wisły, na l. brzegu Wisły;

Stara osada, wzmiankowana 1325 pod nazwą Serokomla; rozwój w XIV w. związany z uruchomieniem przeprawy przez Wisłę w Kazimierzu Dolnym; miasto 1537–1870; od XVII w. całkowity upadek miasta; od 1795 w zaborze austr.; od 1809 w Księstwie Warsz.; od 1815 w Królestwie Pol.; 1940 miejsce bitwy partyzantów Komendy Obrońców Polski z niem. żandarmerią; 1941 Niemcy spacyfikowali Janowiec, zamordowali 210 osób; ośr. usługowy dla rolnictwa i krajoznawczy; letnisko; drobne przetwórstwo rolno-spoż.; przeprawa promowa z Kazimierza Dolnego (w sezonie letnim); renes.-manierystyczny kościół (ok. 1585–1604, z wykorzystaniem murów kościoła got. ok. 1350 i renes. 1537–59, restaurowany po 1914, S. Szyller?), we wnętrzu manierystyczny nagrobek Andrzeja i Barbary ze Szreńskich Firlejów (ok. 1587, Santi Gucci), plebania (1614); na wysokiej skarpie wiślanej renes. zamek wzniesiony (1508–26) dla M. Firleja; liczne rozbudowy: manierystyczna (2. poł. XVI w., Santi Gucci, 1. poł. XVII w., barok. 2. poł. XVII i 1. poł. XVIII w., zapewne z udziałem Tylmana van Gameren); w części odbud. pomieszczeń — Muzeum-Zamek; częścią muzeum, na terenie dawnego ogrodu i parku, jest skansen budownictwa drewnianego.

Janowiec, ruiny zamku