Isandlwana, 1879
 
Isandlwana, 1879
W latach 70. XIX wieku mocarstwa europejskie wzmogły podbój kontynentu afrykańskiego. Południe Afryki znalazło się w centrum zainteresowania Brytyjczyków, którym do pełnego panowania w regionie brakowało już tylko narzucenia zwierzchności republikom burskim i królestwu Zulusów. Na południe od Zululandu znajdowała się kolonia Natal, skąd w końcu 1878 roku wyruszyła wyprawa zdobywcza pod dowództwem generała Lorda Chelmsforda. Kilkunastotysięczne siły kolonialne podzielono na pięć kolumn, z których dwie mniejsze pozostały w Natalu do ochrony białych osadników. Pozostałe trzy wkroczyły do państwa rządzonego przez Keczwajo — na lewym skrzydle (na północy) — 4. (dowodzona przez pułkownika Evelyna Wooda), w centrum — 3. z Chelmsfordem i pułkownikiem Richardem Glynem, a na prawym skrzydle 1. pułkownika Charlesa Peastona; łącznie w sile 12 tysięcy ludzi. Zulusi obawiający się olbrzymiej technicznej przewagi Brytyjczyków unikali bezpośredniego starcia, stosując metodę walki podjazdowej. Do bitwy doszło 22 stycznia 1879 roku w pobliżu miejscowości Isandlwana, gdzie 3. Kolumna rozbiła obóz w drodze ku stolicy Zulusów, Ulundi. Miejsce zostało fatalnie wybrane, nie posiadało bowiem żadnych walorów obronnych. Brzemienna w skutki okazała się również decyzja o rozdzieleniu sił brytyjskich. Rankiem Chelmsford i Glynn poprowadzili głęboki wypad na południe od obozu w poszukiwaniu armii zuluskiej. W obozie pozostało tylko 1700 ludzi pod dowództwem podpułkownika Henry’ego Pulleina. Około południa uderzyły na nich oddziały Ntszingwajo i Mavumengwany w sile ponad 20 tysięcy wojowników. Okrążeni Brytyjczycy zostali zmasakrowani. Zaalarmowany Chelmsford wrócił po południu, zastając już tylko około 1300 trupów własnych żołnierzy i ponad 1000 przeciwnika. Główną przyczyną jednej z największych porażek imperialnej armii było zupełne niedocenienie wartości bojowej przeciwnika i rozproszenie własnych oddziałów. Pół roku po Isandlwanie, zmobilizowawszy siły, Chelmsford zdobył Ulundi i dokończył podboju ziem zuluskich.
Bartłomiej Kaczorowski
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia