Inowrocław

rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Inowrocław,

m. powiatowe w województwie kujawsko-pomor., na Równinie Inowrocławskiej.

Ludność miasta: ogółem — 72,8 tys. mieszkańców (2019)

Gęstość zaludnienia: 2 426,2 os/km² (2019)

Powierzchnia: 30 km²

Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 18°16′E, szerokość geograficzna: 52°48′N

Prawa miejskie: nadanie praw — 1238

Oficjalne strony WWW: www.inowroclaw.pl

ośr. przem. i znane uzdrowisko; rozwinięty przemysł chem. (przetwórstwo wydobywanej w pobliskiej Górze i dostarczanej rurociągiem soli kam. — zakłady sodowe, warzelnia) i szklarski, ponadto elektromaszynowy, odzieżowy, poligraficzny, materiałów budowlanych, spoż.; w zachodniej części Inowrocławia dzielnica uzdrowiskowa; szpitale uzdrowiskowe, sanatoria, zakłady przyrodoleczn.; park zdrojowy (ok. 50 ha); wody leczn.: solanki chlorkowo-sodowe, bromkowe, magnezowe; borowina; leczy się choroby narządu ruchu i reumatyczne, układów krążenia i trawienia; ważny węzeł kol.; Muzeum im. J. Kasprowicza, teatr.

Historia.

Osadnictwo od epoki kam.; w XI w. osada targowa, własność książąt mazow.; wzmiankowany 1185 (1128?); prawa miejskie 1238 (1240?); w 1. poł. XIII w. kasztelania; XIIIw.–1327 stol. księstwa inowrocł., następnie do 1772 siedziba woj.; miejsce sądów i układów z Krzyżakami (1321 wyrok skazujący Krzyżaków na zwrot Pomorza); w XIV w. ośr. sukiennictwa; od 1772 w zaborze pruskim; rozwój przemysłu (kopalnie i warzelnie soli, huta szkła, fabryka soli amoniakalnej) związany z odkryciem w 1. poł. XIX w. bogatych złóż soli kam.; od 1872 połączenie kol.; od 1876 uzdrowisko; udział mieszkańców w powstaniu wielkopol. 1918–19; od 1919 w Polsce; 1772–1975 i od 1999 siedziba powiatu; 5–8 IX 1939 walki obronne; 1939–44 niem. obóz przejściowy dla przesiedlanej ludności pol. (ok. 10 tys. osób), oddziały robocze jeńców ang., fr. i sowieckich; w pobliskich Mątwach 1943–44 obóz dla jeńców — oficerów fr. (ponad 1 tys. osób).

Zabytki.

Romański kościół Zwiastowania NMP (pocz. XIII w., odbud. 1950–52), późnogot. kościół Św. Mikołaja (XV–XVI w., przebudowa XVII w. i później).